Fazla spor yapan kadınlar kısırlı riski taşıyor

Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Betül Kalay, genç ve sağlıklı kadınları yakından ilgilendiren egzersiz ve kısırlık ilişkisi hakkında “Basitçe ifade etmek gerekirse, aşırı şekilde egzersiz yapıyorsanız ve yeterince yemiyorsanız, bu adet (regl) döngüsünde en az üç aylık dönem kaybına veya yılda yalnızca birkaç kez ortaya çıkabilen düzensiz, ağır adet dönemlerine neden olabilir. Bu, atletik amenore (regl olmama) olarak bilinen oldukça yaygın ancak az bilinen bir durumdur. Bu sorun çok fazla egzersiz yapılmasından kaynaklanıyor" dedi. 

ATLETİK AMENORE NEDİR?

Amenore, regl dönemlerinin olmamasıdır. Sporcu olan veya düzenli olarak çok egzersiz yapan kadınlar, atletik amenore geliştirme riski altındadırlar. Egzersizle ilgili hormonların ve düşük vücut yağ seviyelerinin, seks hormonlarının (östrojen ve progesteron) çalışma şeklini etkilediği düşünülmektedir.

ATLETİK AMENORE NEDENLERİ

Atletik amenore, aşağıdakileri içerebilen aşırı egzersizle ilgili bir dizi faktörden kaynaklanabilir:

Düşük vücut yağı seviyeleri: Kadın vücudu, eğer belirli bir vücut yağ yüzdesinin altındaysa regl olmaz.

Egzersizle ilgili hormonlar: Egzersiz, vücudun beta endorfinler ve katekolaminler gibi belirli hormonları salgılamasını sağlar. Bu hormonların yüksek seviyelerinin östrojen ve progesteronun çalışma şeklini etkilediği düşünülmektedir.

Duygusal stress: Ağır/güçlü, olumsuz duygular hipotalamusu etkileyebilir.

Düzensiz beslenme: Hızlı diyet yapma ve öğün atlama.

ATLETİK AMENORE AÇISINDAN YÜKSEK RİSKLİ SPORLAR

Atletik amenore, aşağıdakiler gibi çok yoğun spor yapan kadınlarda daha yaygın olabilir:

• - Bale
• - Basketbol
• - Bisiklet sürmek
• - Jimnastik
• - Uzun mesafe koşu
• - Yüzme

 ATLETİK AMENORENİN UZUN VADELİ KOMPLİKASYONLARI

Tedavi edilmeyen atletik amenorenin uzun vadeli komplikasyonları şunları içerir:

Doğurganlığın azalması: Kadınlar düzenli regl dönemleri geçirmezlerse hamile kalma olasılığı daha düşük olur, ancak atletik amenore; düzenli regl dönemine dönüldüğünde uzun vadeli doğurganlık üzerinde hiçbir etkiye sahip değildir.

Yüksek kan kolesterol seviyeleri: İyi kolesterolün (yüksek yoğunluklu lipoprotein veya HDL) kötü kolesterole (düşük yoğunluklu lipoprotein veya LDL) oranındaki östrojenle ilişkili bir düşüşten kaynaklanır.

Kemik yoğunluğu kaybı: Bu, osteopeni (düşük kemik yoğunluğu, ancak osteoporoz olacak kadar düşük değildir) veya osteoporoza (kolayca kırılan kırılgan kemikler) neden olabilir, özellikle de yaş nedeniyle en yüksek kemik yoğunluğuna henüz ulaşılmamışsa.

Erken yaşlanma: Cilt, düşük östrojen seviyeleri nedeniyle esnekliğini kaybeder.

ATLETİK AMENORE NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Bir doktorun atletik amenore teşhisi koyması için, önce belirli üreme bozuklukları gibi diğer tüm olası nedenlerin ortadan kaldırılması gerekir.

Testler şunları içerebilir:

-İdrar veya kan testi olabilen hamilelik testleri

-Genel sağlığı kontrol etmek ve göğüsler ve kasık kılı gibi diğer cinsel özelliklerin gelişip gelişmediğini görmek için fiziki muayene

-Jinekolojik geçmiş ve kullanılan kontraseptif yöntemler dahil tıbbi geçmiş

-Hipotalamus, hipofiz bezi ve yumurtalıkların nasıl çalıştığını kontrol etmek için hormon testleri

-Üreme sisteminin bilgisayarlı tarama / kontrollerini ve ultrasonlarını içerebilen diğer taramalar.

ATLETİK AMENORE NASIL TEDAVİ EDİLEBİLİR ?

Atletik amenore için tedavi seçenekleri kişiye bağlıdır, ancak şunları içerebilir:

-Daha az egzersiz yapmak veya yoğun olmayan sporları seçme

-Vücut yağ miktarının iki veya üç kilo artırılması

-Diyet değişiklikleri ve azaltılan egzersiz eğer düzenli regl kanamasının geri dönmesine neden olmazsa, kombine oral kontraseptif hap veya hormon tedavisine başlanması

-Kalsiyum ve günlük kilojullerin artması gibi diyet değişiklikleri yapma

-Kemik gücünü artırmak ve osteoporozu önlemek için kalsiyum takviyesi alma

-Sorun bir yeme bozukluğu ise danışmanlık alma.”