Tükenmişlik sendromuna çare bol bol yürüyüş

Yaşam kalitesini ciddi derecede bozan fibromiyaljinin; "tükenmişlik sendromu", "kronik ağrı sendromu" ve "kronik yorgunluk sendromu" olarak da tanımlanabileceğini söyleyen  Medicana Kadıköy Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Ruhsan Cihan, "çağın hastalığı" ve "tükenmişlik sendromu" olarak da bilinen fibromiyalji sendromuna ilişkin, "'Her tarafım ağrıyor', 'sabahları uyanamıyorum', 'sürekli yorgunum' diyenlerin sayısı her geçen gün artıyor. Ağrılardan ve yorgunluktan kurtulmak istiyorsanız kar kış demeyin yürüyüş yapın ve beslenmenize dikkat edin." dedi.

Fibromiyalji nedir?

Cihan, "Kas romatizması olarak da bilinen fibromiyalji, yaygın vücut ağrıları ve halsizlik ile kendini gösteren bir kronik ağrı sendromudur. En belirgin özelliği yaygın kas ağrılarıdır. Hastaların günlük yaşantılarını olumsuz yönde etkiler ve iş gücü kaybına neden olur. Yaygın vücut ağrılarının yanı sıra halsizlik, yorgunluk, isteksizlik, uyku bozukluğu ve dolayısıyla sabah yorgun uyanma ve tutukluk şikayetleri mevcuttur. 'Sabah yorgun kalkıyorum' diyen hasta, gün boyu aynı yorgunluk hissiyle bir şey yapmak istemez." ifadelerini kullandı.

Hastalık her yaş grubunda görülebilir

Hastalığın görülme sıklığının kadınlarda yüzde 3-4, erkeklerde yüzde 0,5 olarak bildirildiğini aktaran Cihan, hastaların yüzde 70-80 kadarını kadınların oluşturduğunu söyledi.

Hastalığın her yaş grubunda görülebildiği gibi, en sık 30-50 yaş grubunda olduğunu belirten Cihan, şunları kaydetti:

"Bir romatolojik hastalığı olanlar (romatoid artrit), enfeksiyöz bir hastalığı olanlar (viral veya bakteriyel hastalıklar) veya psikiyatrik hastalığı olanlar (majör depresyon) fibromyalji sendromu açısından risk taşırlar.

Fibromiyalji sendromunun en tipik belirtisi ağrıdır. Vücudun alt ve/veya üst yarısında ağrılar mevcuttur. Bu hastalarda tipik olarak boyun ve sırt bölgesindeki ağrılara baş ağrısı da eşlik eder. Mide ağrısı, ağrılı adet dönemleri, kabızlık, nefes almada zorlanma hissi, çarpıntı, zaman zaman ellerde uyuşma, gözlerde ve ağızda kuruluk hissi ve depresif semptomlar hastanın şikayetleri arasında yer alır."

 Soğuk havalarda  şikayet sayısı artıyor

Dr. Ruhsan Cihan, özellikle soğuk havalarda ve mevsim değişikliklerinde hastalarda şikayetlerin arttığına dikkati çekerek, "Soğuk havalarda hastaların şikayetlerinde bariz bir şekilde artış gözlenir. Bu dönemlerde hastalarımızın hayat kalitelerinde ve iş gücünde gözle görülür bir azalma olur. Soğuk havalarda artan yaygın kas ağrıları, halsizlik, yorgunluk ve isteksizlik şikayetleri için hastalara bu dönemde daha çok egzersiz öneriyoruz. Dengeli beslenmeleri, açık havada bol bol yürüyüş yapmaları başlıca önerilerimiz arasında yer alıyor." diye konuştu.

Kişiye özel fiziksel egzersiz programı düzenlenmeli

sendromunun tedavisi için multidisipliner bir program düzenlenmesi gerektiğini, tek bir standart tedavi bulunmadığını söyledi.

Bu programın içinde ilaç tedavisinin yanı sıra egzersiz, masaj ve fizik tedavi gibi komplementer tedavilerin yer aldığını bildiren Cihan, şöyle konuştu:

"Hastalarımız, yaşam tarzı ve davranış değerlendirilmeleri gibi çok yönlü eğitim programlarına alınabilir. Kişi, fibromiyalji sendromu hakkında bilgilendirilmelidir. Egzersiz tedavisi, sıklıkla önerdiğimiz ve hastaların ağrıları yanında günlük yaşam kalitesini de artıran bir tedavi yöntemidir. Kişiye özel fiziksel egzersiz programı düzenlenmeli. Hastaların tedavisine yardımcı olması açısından diyetleri, yani beslenme alışkanlıkları da yeniden düzenlenmeli. Gerektiğinde psikiyatrik destek verilmeli. Ayrıca, fizik tedavi programları, myofasiyal ağrılar için kuru iğne ve nöralterapi tedavisi de başvurulan tedavi yöntemleri arasında yer alır.

Tedavi; ağrıyı ve yorgunluğu azaltmak, depresif semptomları gidermek ve diğer semptomları en aza indirmek amacıyla düzenlenir. Burada 'azalmış fiziksel aktivite ve artmış ağrı' kısır döngüsünü kırmak amaçlanır."

Fibromiyalji genellikle depresyonla karıştırılıyor

Dr. Ruhsan Cihan, fibromiyalji sendromunun; ortak şikayetler nedeniyle depresyonla çok sık karıştırıldığını belirterek, "Uyku bozukluğu, mutsuzluk, hayattan zevk alamama, isteksizlik ve halsizlik depresyonla en sık karıştırılan bulgulardır. Bunun dışında birtakım iltihaplı romatizmal hastalıklarla da karıştırılabilir. Ancak bu grup hastalıklardan ANA (antinükleer antikor), RF (romatoid faktör) ve eritrosit sedimentasyon hızı gibi laboratuvar tetkikleri ile ayırıcı tanıya gidilebilir." dedi.

Bu grup hastaların kaynağı tespit edilemeyen ağrı şikayeti ile çok sık doktor değiştirdiğini, bu hastaların farklı branş doktorlarına başvurduğunu anlatan Cihan, şunları kaydetti:

"Fibromiyalji sendromundan muzdarip hastalar daha sık operasyon geçirirler. Ancak doğru teşhis edilemediğinde, şikayetler ağrı kesici ilaçlar ile geçiştirildiğinde sorun tam olarak giderilemez. Hastaların şikayetleri kısa bir süre azalmış veya geçmiş gibi gözükse de bir süre sonra tekrarlar. Bu hastalıkta en az 3 ay süre ile vücudun üst ve alt yarısında bulunan birtakım ağrılı tetik noktalarının tespiti ve hastanın klinik semptomlarıyla teşhis koymaktayız."

Doğal tatlandırıcılı yiyecekler, hazır dondurulmuş gıdalar tetikliyor

Fibromiyaljide ağrıyı tetikleyebileceği tespit edilen besinleri sıralayarak tercih edilmesi gereken besinleri aktaran Cihan, devamla şunları kaydetti:

"Aspartan (doğal tatlandırıcı) içeren yiyecekler, hazır dondurulmuş gıdalarda bulunan MSG (monosodyum glutamat) ve jambon, salam gibi gıdalarda çok fazla bulunan nitratlar gibi gıda koruyucular dahil yiyecek katkıları, şeker, fruktoz ve basit karbonhidratlar, kafein, çay, kahve, kola ve çikolata, maya içeren gıdalar, bira, şarap ve salata sosları gibi fermente edilmiş yiyecek ve içecekler, mayalı hamurdan yapılan poğaça, pizza ve ekmekler ayrıca kuru meyveler, hazır meyve suları, patlıcan, acı biber gibi bazı bitkiler… Bunlardan uzak durulmalı.

Fibromiyaljiye karşı haftada 3 gün balık, keten tohumu, ceviz, omega 3 yağ asit takviyesi, zeytinyağı tercih etmeliyiz. B, C ve D grubu vitaminler takviye olarak alınabilir. Karbonhidrat tercih edilecek ise bol tahıllı olanları, kepekli, çavdarlı ekmekleri, bulgur ve kepekli makarnaları tercih etmeliyiz."

Cihan, "her tarafım ağrıyor", "sabahları uyanamıyorum", "sürekli yorgunum" diyenlerin sayısının her geçen gün arttığını belirterek, "Ağrılardan ve yorgunluktan kurtulmak istiyorsanız kar kış demeyin yürüyüş yapın ve beslenmenize dikkat edin." dedi.