Homo Sapiensler ilk savaşı Neandertallerle yapmış olabilir

Homo Sapiens Avrupa'ya vardığında,kıtada daha önce iskan etmiş Neandertallerle karşılaştı. Son bulgular Neandertallerin göreceli olarak kendilerine özgü kültür ve teknolojiler geliştirdiklerini gösteriyor. Ancak Neandertaller tarih sahnesinden çekildiler ama Homo Sapiens dünyanın dört yanına yayılmayı sürdürdü.

Neandertallerin neslinin nasıl tükendiği konusunda araştırmalar ve artışmalar devam ediyor. Öne çıkan iki temel varsayım: Homo Sapiens ile rekabet ve küresel iklim değişikliği.

Afrika dışındaki tüm modern insanlarda bulunan genler, iki türün etkileşime girdiğini ve hatta çiftleştiklerini gösteriyor.

Bazı araştırmacılar avda ve günlük yaşamda kullanılan taş aletlerin yapımında kullanılan ham maddelere erişim için rekabet olduğunu ileri sürüyorlar. Bazıları ise şiddete dayalı etkileşimlerin olduğunu, hatta iki türün savaştığını savunuyor. Ve tabi ki savaşların da Neandertallerin sonunu getirdiği iddia ediliyor.

Ancak iki tür arasında savaşın varlığını kanıtlamak hiç kolay değil.

Öte yandan yeni araştırmalar da savaşa dair buluntuları sanılandan çok daha erkene taşıyor. 

Peki Neandertaller ile İnsanlar savaşmış olabilir mi?

Kemikler, bolca tek silahtan kaynaklanan yaralanmalar olduğunu gösteriyor. Ama bu yaralamalar sıradan birer cinayet ya da aile kavgalarından da kaynaklanmış olabilir.

Onlarca Neandarthel'in topluca bir mağaraya gömüldüğünü gösteren şiidet kanıtları da var. Ancak bunlar da günümüzdeki savaş kavramına uygun kanıtlar sayılmıyor.

Sosyal antropolog Raymond Kelly; Aşiret toplumları arasındaki çatışmaların da her zaman savaş olarak görülmeyeceğine dikkat çekiyor.

Cinayetler, kan davaları ve sosyal sapkınlıklar halinde adaletin sağlanması için uygulanan şiddet ve şıkan kavgalar için savaş tanımını kullanmak zor. Üstelik, bu tip sosyal yapılarda, şiidet eylemleri genellikle bir tek kişinin organize bir grup tarafından pusuya düşürülmesi ve öldürülmesiyle gerçekleşiyor.

Önemli nokta, ihtilaf hakinde bir grubun herhangi bir üyesinin, tüm topluluğu temsil etmesi ve o hedef alındığında, intikamı için harekete geçilmesi. Bazı antropologlara göre bu hal ikel savaş hali. Öyleki böyle hallerde bir grup misilleme yaptığında, diğer grubun masum üyelerini de öldürmektedir ve bu savaş tanımına girer. 

Neandertaller ile insanlar arasındaki çatışma ‘savaş’ olarak değerlendirilebilir mi?

Homo spiens yani günümüz insanlarının ataları ile Neandertallerin savaşa girip girmediği sorusu hâlâ tartışmaya açık.

Neandertallerin şiddet eylemlerine karıştıkları ve buna yatkın olduklarına dair şüphe yok. Bulunan kemikler de çoğunlukla her iki tarafın kafalarında künt yaralamaların tekrarladığını gösteriyor. Ancak bunların iki tür arasındaki çatışmalar mı yoksa her türün kendi içindeki çatışmalara mı ait olduğuna dair yeterli kanıt yok. Bilinen tek şey; bu tür yaralanmalarla ölenlerin erkekler olduğu. 

Neticede iki türün küçük ve dağınık popülasyonlarının üyeleri temasa geçtiğinde muhtemelen zaman zaman çatışmış olmalı ama bu çatışamalar savaş olarak nitelendirilemez.

'Neandertallerin yok oluşundan modern insanlar mı sorumlu' sorusuna gelince, her ne kadar iki tür karşılaşsa da Avrupa’nın birçok yerindeki Neandertallerin henüz Homo Sapiens gelmeden önce yok olmuş görünüyor. 

 Bu, durum Neandertallerin soyunun tükenmesinin tek nedeninin insanlar olmadığını gösteriyor.

Neandertallerin yaşam alanı olarak tercih ettikleri ormanlık alanların iklim değişikliği sabebiyle yok olması onların neslinin tükenmesinde daha etkili olabilir. Afrika’dan daha geç çıkmış olmalarına rağmen, Homo Sapiensler farklı ortamlara daha kolay uyum sağlayabiliyordu. 

Yani ilk insanlar organize savaş kabiliyetine sahip olsalar da Neandertallerin ortadan kaybolmasından sorumlu tutulamazlar. Neandertaller gezegenimizin iklim değişikliklerinin ve evrimsel yetersizliğin kurbanları olabilirler.

Martin Smith. ve  John Stewart - The Conversation.