Etle beslenmenin yararları ve kurban eti hakkında bilinmesi gerekenler

Kırmızı et, önemli bir protein kaynağı, demir, çinko ve selenyum gibi minerallerden ve B12 vitamininden zengin bir besindir ve sağlıklı beslenmenin önemli unsurlarındandır. Bu nedenle manevi açıdan pek çok yararı bulunan Kurban Bayramı, bu gıdaya duyulan ihtiyacı önemli ölçüde karşılama açısıdan da önemlidir. 

Kırmızı et, kaliteli ve emilim oranı yüksek demir kaynağıdır. Etlerin yanında C vitamini içeren yiyecekler demir emilimini daha da hızlandırır. Bu nedenle etlerle birlikte bol limonlu, maydanozlu salata yemek gerekir. Bu özellikle anemisi olan bireyler için önemlidir.

Kırmızı etle beslenme imkanı Kurban Bayramı ile birlikte artmaktadır. Ancak sağlıklı beslenme için önemli ihtiyaç olan etin sağlıklı ortamda kesilmesi, saklanması ve yenmesi önemlidir.  Etin kısa sürede bozulmaya meyilli bir gıda olması, zararlı bakterileri kolayca barındırması ve üretmesi nedeniyel her aşamada temizlik ve güvenli koruma büyük önem taşımaktadır.

KURBAN KESİMİ ACEMİ KASAPLARA YAPTIRILMAMALI

Kurban Bayramı’nda kesim yapılacak yerler önceden planlanmalı, belirlenmeli, standartları kontrol edilmeli.

Hayvan kesim yerleri/kesimhaneler önünde kalabalık oluşumunu önlemek için kesim işlemleri randevu ile yapılmalı.

Kurban kesimi mutlaka uzman kasaplar tarafından uygun aletlerle yapılmalıdır.  Özelllikle büyükbaş hayvan kesimini kasaplara yaptırmak kaza sayısını önemli oranda azaltacaktır.

Kurban kesilecek aletler iyi bilenmiş, keskin ve temiz olmalı!

Kesim sırasında kullanacağınız kesici aletler de yapacağınız işlere uygun iyi bilenmiş bilemelisiniz.

El kesilmelerine karşı, çelik örgülü ve bilekten kemerli kasap eldivenlerinin kullanılması  yararlıdır.

Hayvan kesim yerleri/kesimhaneler önünde bekleyenlerin sosyal mesafeye uymaları ve maske takmaları sağlanmalı.

Lavabo, tuvalet ve varsa duş yerlerinde temizlik ve sağlık hijyenine özen gösterilmesi, belirlenen kriterlere göre temizlik yapılmalı.

KURBAN ETİNİ KESME VE PİŞİRME AŞAMASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Kurbanlıkların kesiminde ve kurban etinin taşınması aşamasında temizlik ve sağlık kurallarına uyulmalıdır.

Sıcak havalarda uygunsuz şartlarda kesilen  kurbanlıklar, bulantı, kusma ve ishal ile seyreden enfeksiyonlara yol açabilir.

Kurbanlık hayvan kesilirken, solunumun durmasıyla kaslardaki oksijen ve enerji tükendiği için kaslar gevşeyemez. Bu nedenle, kasların kasılı olmasından kaynaklı ‘Rigor Mortis’ adı verilen ölüm katılığı gerçekleşebilmektedir. Eğer kesilen kurban etleri, hemen buzluğa konursa, rigos mortis katılığı devam edecektir. Bu nedenle etleri yemeden veya saklamadan önce mutlaka 12 saat oda sıcaklığında dinlendirmek gerekmektedir. Rigos mortisin geçmesini beklemeden tüketilen etler hazımsızlık gibi mide-bağırsak problemleri yaratmaktadır. 

Kurban etleri yeni kesildiği için sert olur, hem pişirmede hem de sindirimde zorluğa yol açar. Bu nedenle kesimden sonra mümkünse en az bir gün bekletilmesi daha sonra, buzdolabına konması ya da haşlama veya ızgarada pişirme yöntemiyle pişirilemsi sağlıklı beslenme için en uygunudur.

Pişirme öncesi buzdolabı poşetlerine ve yağlı kağıtlara sarılarak saklanma yapılması, yenilecek kadar kullanıma hazır porsiyonlar halinde hazırlanması önerilir.

Etler buzdolabında +4 / +7derecede buzdolabında uygun ambalaj veya yağlı kâğıda sararak 2-3 gün, derin dondurucuda ise (-180C) en fazla 3-4 ay saklanabilir.

Etlerin pişerken içine ayrıca yağ ilave edilmemesi, kendi yağında pişirilmesi önemlidir. Özellikle kuyruk yağı veya tereyağı kullanımından kaçınılması daha uygun olur.

Pişirilirken, etle ateş arasındaki yöntemin eti çiğ bırakmayacak ya da yakmayacak şekilde ayarlanması sağlık çok önemlidir. Çiğ veya az pişmiş, ya da fazla yanmış (kömürleşmiş) et yenmemelidir.

Eti çok yüksek sıcaklıklarda ve uzun süre pişirilmemeli, yavaş ve kısık ateşte kendi suyu ile pişirilmelidir. Kanserojen maddelerin oluşumunu azaltmak için, etler çok yüksek sıcaklıkta ve uzun süre pişirilmemelidir. 

Kızartmalardan kaçınmalı, tava, buharda pişirme, haşlama ya da ızgara gibi yöntemler tercih edilmelidir.

Izgara yapılırken etler ateşe çok yakın olarak kömürleştirilmemelidi

Mangalda pişirme yapılacak ise; önce mikrodalgada ön pişirme uygulanmalı ve et suyu uzaklaştırıldıktan sonra ızgara işlemine geçilmelidir. 

Etlerin, antioksidan kapasitesi yüksek baharatlar (zerdeçal, zencefil, biberiye, karabiber vb.)sirke, limon suyu gibi C vitamininden zengin asitli sıvılar ile marinasyonu yapılarak ısıyla teması kesilmelidir. Marinasyona şeker içeriği yüksek maddeler ve yağ eklenmemelidir. 

ET YERKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER 

Porsiyon kontrolüne dikkat edin ve lokmalarınızı iyice çiğneyin. Et diğer gıdalara göre daha uzun sindirim gerektiren bir gıdadır. Bu nedenle bir oturuşta çok fazla yeterince çiğnenmeden yenmesi dengeli beslenmeye zarar verir.

Eti sebzelerle ve yeşilliklerle birlikte yemeye gayret edin. Et menülerinin yanında mevsimine uygun sebze ve salataların hazırlanması hem yemeklere zenginlik katar hem de sağlıklı ve dengeli beslenmeye yardımcı olur.

Kavurma kahvaltıda ve akşam geç saatlerde yenmemeli. Hazımsızlık ve şişkinlik yaşamamak için kavurma yemeye en ideal zaman öğle saatleridir.

Etin yanında tatlı yememeye, şekerli ve gazlı meşrubatlar içmemeye gayret edin. Tatlı yemek gerekiyorsa bir porsiyonu aşmamasına gayret edilmelidir.

Ttin yanında en sağlıklı meşrubat sade maden suları, limonata ve meyve sularıdır...  Geleneksel TIP, et ile süt ve yoğurt yenmemesinin yararlı olduğunu belirtmektedir. Özellikle Musevi ve İslami Tıbbi kaynaklar bu konuya önem vermektedir. Bu nedenle her ne kadar modern TIP etin yanında ayran tercihini önerse de dikkatli olunmasında yarar vardır.

SAĞLIK RİSKİ AÇISINDAN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER 

Bayramlarda yemek saatlerinin değişmesi öğün atlamaya ve akşam yemeklerinin geç saatlere kaymasına neden olabiliyor. Geç saatlerde yenilen yemekler ve yemekten hemen sonra uzanmak reflüyü tetikleyebileceğinden, yemek yedikten en az 3 saat sonra yatmaya özen gösterin. 

Kalp-damar hastalıkları, yüksek kolesterol, diyabet, karaciğer yağlanması ve mide-bağırsak problemleri olanların et yerken çok dikkatli olması, doktor önerilerine uyması ve belirlenen miktarları aşmaması gerekir. 

Yağlı etlerde doymuş yağ ve kolesterol içeriğinin daha yüksek olduğu için kalp-damar hastalığı, diyabet (şeker hastalığı) ve yüksek tansiyonu olan kişilerin yağsız etleri tercih etmeleri önerilmektedir.

Mide-bağırsak hastalığı olanlar kurban etlerini kesildiken hemen sonra yememeli, uygun bekleme ve dinlendirme sonrası yemelidir..

Kalp-damar hastalığı, diyabet (şeker hastalığı) ve yüksek tansiyonu olanlar et yerken sindiriminin zor olduğunu unutmamalı ve miktarı abartmamaya gayret etmelidir.  

Uygun koşullarda pişirilmeyen, özellikle de pişirirken ateş ve dumanla temas halinde olan etin kanserojen riskler içerir. Bu nedenle etlerin yanmış ve kararmış kısımları kesinlikle yenmemelidir.

Etiuzun süre saklayabilmek için tütsüleme yöntemi tercih edilmemelidir.

Her ne kadar kurban etleri için pek kullanılmasa da Jambon, sucuk, salam, sosis gibi işlenmiş ürünlere dönüştürme planları varsa katkı maddesi kullanılmaması, sağlıkl baharatlar ve saklama yöntemleri kullanılması önelidir. Bilimsel araştırmalar, işlenmiş etle beslenme  ile mide ve kolon rektum kanserleri arasında yüksek ilişki olduğunu göstermektedir.

mistikalem.com