Çocuğa dürtü kontrolü nasıl öğretebilir?

Çocuğa dürtü kontrolü öğretebilmek mümkün 

Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi’nden Uzman Klinik Psikolog Seda Aydoğdu, çocuklarda dürtü kontrolü ile ilgili önemli bilgiler vererek ailelere tavsiyelerde bulundu:

İçinde bulunduğu yaşa ve bilişsel gelişime göre çocuklara dürtü kontrolü öğretilebilir. Öncelikle detaylı psikiyatrik muayeneden geçtikten sonra, psikiyatristin uygun gördüğü tedaviye ek olarak neden-sonuç ilişkisini kurabilme ve hazzı erteleyebilme çalışmaları yapılmalı. Çocuğa dürtü kontrolünü öğretmek zaman içerisinde ve  deneyimleri sonucu mümkün.

 Dürtü kontrolü sağlayamayan çocuklarda çoğunlukla başka problemler de görülüyor 

Dürtü kontrolü problemine dikkat eksikliği ve hiperaktivite gibi birçok rahatsızlık eşlik edebiliyor. Çocuğun ek tanısına göre de nasıl davrandığı değişebiliyor. DSM tanı kriterlerine baktığımızda dürtü problemi yaşayan çocukların kendileri veya başkaları için zararlı olan bazı eylemleri gerçekleştirme arzularına ya da dürtülerine karşı koymayı başaramadıklarını görebiliriz. Yaptıkları işte planlı ya da plansız olabiliyorlar.  Eylemden önce gittikçe artan bir gerilim ve sıkıntı duygusu yaşıyorlar. Eylemi gerçekleştirmekten dolayı bir tatmin ve rahatlama duygusu sağlanıyor. Eylemden sonra suçluluk ya da pişmanlık hissedebiliyor ya da hissetmeyebiliyorla 

Anne babalar, net ve sınırlandırıcı olmalı

Ebeveynlerin bu aşamada net ve sınırlandırıcı olmaları gerekir. Ayrıca çocuklarıyla konuşmalı ve eylemlerinin sonuçları üzerinden çocuklarına yol gösterici olmalılar. Dürtü bozukluğunun türleri ve eşlik eden başka rahatsızlıklar olma ihtimali yüksek olduğu için aileler çocuklarını mutlaka bir çocuk ergen psikiyatri uzmanına götürmeli, uzman desteği ve yönlendirmeleri üzerinden davranış haritaları oluşturulmalı.

Şiddet uygulayan çocuğa şiddet uygulanmamalı

Yapılan çalışmalar şiddet ve daha çok psikiyatrik hastalığın temelinde dürtü kontrol bozukluğunun olduğunu gösteriyor. Çocuğun yaşına bağlı olarak kontrol çalışmaları yapılmalı, uzmanlardan alınan geri bildirim ve yönlendirmeler ile ailelerin yol haritası oluşturulmalı. Bu süreçte çocuğa şiddet uyguladığı için şiddet uygulamak veya ceza vermek çocuğun öfkesini arttırabiliyor. Bu sebeple farmakolojik ve terapötik ilişki neticesinde aile davranışlarını belirlemeli. 

Arkadaşları tarafından etiketlenip dışlanabiliyorlar

Çocukların arzu ettikleri bir şeyi hemen o an elde etmek amacıyla veya istedikleri davranışı erteleyemedikleri için hemen o an eyleme geçmek istemeleri neticesinde istenmeyen olaylar yaşanabilir. Okulda kurallara uyamadıkları için öğretmenleri ve arkadaşları tarafından etiketlenebiliyorlar. Çoğunlukla arkadaşlarının istemedikleri veya kızdıkları davranışları yaptıkları için arkadaş çevresi tarafından dışlanıyorlar. 

Oyun ve bilişsel davranışçı terapi yöntemleri kullanılıyor

Dürtü kontrol bozukluğuna karşı oyun terapisi ve bilişsel davranışçı terapi yöntemleri ile çalışılabilir. Yöntemlerin temel amacı çocukların sosyal normlara uyabilmesine yönelik davranış kalıplarının kazandırılmasını oluşturuyor.