Güneş Sistemine çok benzer bir sistem bulundu: L 98-59

Video gürüntülerindeki L 98-59 gezegen sistemi ile Güneş Sistemimiz arasında büyük benzerlik dikkat çekiyor

Avrupa Güney Gözlemevi'nin (European Southern Observatory) Şili'deki Çok Büyük Teleskopu'nu (ESO'nun VLT'si: Very Large Telescope) kullanan gökbilimciler, Dünya'dan 35 Işık Yılı uzaktaki L 98-59 Sistemi ile Güneş Sistemimiz arasına önemli benzerlikler olduğunu fark ettiler. Gözlem sonuçları; Güneş Sistemi dışında Dünya benzeri gezegenlerde yaşam bulma arayışında önemli bir adım olarak yorumlanıyor.

L 98-59 Sistemi; kırmızı bir cüce yıldızın (L 98-59) çevresinde dönen 4 gezegen (L 98-59a, L 98-59b, L 98-59c ve L 98-59d) ile henüz gezegenliği bilimsel açıdan kesinleşmemiş bir gök cismi (L 98-59e) içeriyor. L 98-59 Yıldız Sisteminin gezegenleri tıpkı Dünya ve Venüs gibi kayalık yüzeye sahip görünüyor.

Gökbilimciler ilk olarak 2019'da NASA'nın Transit Ötegezegen Araştırma Uydusu'nu (TESS: Transit Exoplanet Survey Satellite) kullanarak L 98-59 yıldızını ve üç gezegenini tespit etmişlerdi. Ancak ötegezegenlerim üzerindeki biyolojik imzaların tespiti ve atmosferlerinin incelemesi açısından mevcut teleskoplar yeterli değildi. ESO'nun VLT'si ile bu engel aşıldı ve gezegenlerin atmosferlerine dek incelenmesi için gereken çözünürlük sağlandı... 2027'de gözlem hizmetine açılması beklenen Aşırı Büyük Teleskop ELT (Extremely Large Telescope) ile gözlemlerin daha da büyük çöznürlükle ve detaylı yapılması umuluyor. 

Sistemde en içteki gezegen Venüs'ün yarısı kadar

L 98-59 sistemiyle ilgili son astronomik gözlemler; Astronomy & Astrophysics dergisinde yayınlanan "A warm terrestrial planet with half the mass of Venus transiting a nearby star" (Yıldızına yakın yörüngede yer alan kütlesi Venüs'ün yarısı kadar bir  kayalık sıcak gezegen) başlıklı makalede yayınlandı.

Gökbilimciler, radyal hız yöntemini kullanarak sistemin yıldızına en yakın yani, en içteki gezegenin Venüs'ün kütlesinin sadece yarısına sahip olduğunu saptadılar. Bu gezegen yani L 98-59a  bu teknik kullanılarak şimdiye kadar ölçülen en hafif ötegezegen olmasının yanı sıra yıldızın yörüngesindeki gezegenlerin küçük çekim kuvvetinin neden olduğu yalpalaması hesaplanan ilk gezegen oldu.

Makalede imzası bulunan isimlerden, İspanya'nın Madrid kentindeki  Astrobiyoloji Merkezi'nde görevli Gökbilimci María Rosa Zapatero Osorio, "Yaşanabilir bölgedeki gezegen, olası yaşamları koruyabilecek ve destekleyebilecek bir atmosfere sahip olabilir" diyor.

35 ışıkyılı uzaklıktaki L 98-59 sistemindeki gezegenlerden biri olan L 98-59b'nin sanatçı youmuyla çizimi. Sistem, henüz onaylanmamış yıldızdan en uzakta muhtemelen bir beşinci olmak üzere dört onaylanmış kayalık gezegen içeriyor.... Telif: ESO / M. Kornmesser

ESO'nun VLT ile yapılan gözlem sonuçlarına göre;  L 98-59 sistemindeki yıldıza en yakın iki gezegen muhtemelen kuru ama gezegenlerden diğer ikisinin (hatta gezegenliği onaylanırsa üçüsünün) yüzeyinde veya atmosferlerinde su bulunması olasılığı yüksek. Sistemdeki üçüncü gezegenin kütlesinin %30 kadarı su olabilir ki bu da onu bir okyanus dünyası yapar.

Sistemde keşfedilen Dördüncü gezegenin (L 98-59d) yüzeyinde sıvı halde su bulunması için yıldızdan doğru uzaklıkta olduğu tahmin ediliyor. Gökbilimci ekibi, ayrıca L 98-59 sisteminde daha önce varlığı tespit edilmemiş “gizli” ötegezegenler olduğunu tahmin ediyor.  Beşinci bir gezegen olduğundan şüphelenilen gökcismi (L 98-59e) de olası bir gezegen ve su  barındırma olasılığı yüksek.

Portekiz'deki Porto Üniversitesi, Instituto de Astrofísica e Ciências do Espaço'da araştırmacı ve yeni çalışmanın baş yazarı Olivier Demangeon, “Bu sistemin yaşanabilir bölgesinde karasal bir gezegenin varlığına dair ipuçlarımız var” diyor....

L 98-59 ötegezegen sistemi ile Güneş Sisteminin karşılaştırılması

Bu infografik, L 98-59 ötegezegen sistemi (üstte) ile bizim içinde yaşadığımız Güneş Sisteminin bir kısmı (Merkür, Venüs ve Dünya) arasındaki fark ve benzerlikleri göstermektedir..

Bizden yaklaşık 35 ışıkyılı uzaklıktaki L 98-59 sistem; kırmızı-cüce yıldızın yörüngesinde dolanan dört kayalık gezegen (üst panelde renkli olarak işaretlenmiştir) içermektedir. Yıldıza en yakın gezegen, Venüs'ün kütlesinin yaklaşık yarısı kadardır ve bu da onu radyal hız tekniği kullanılarak şimdiye kadar tespit edilen en hafif ötegezegen yapar. Üçüncü gezegenin kütlesinin %30'a kadarı su olabilir, bu da onu bir okyanus dünyası yapar. Dördüncü gezegenin varlığı doğrulandı, ancak bilim adamları henüz kütlesini ve yarıçapını bilmiyorlar (olası boyutu noktalı bir çizgi ile belirtilmiştir). Ekip ayrıca, yıldızdan en uzak olan potansiyel bir beşinci gezegenin ipuçlarını buldu, ancak ekip bu konuda çok az şey biliyor. Onaylanırsa, yüzeyinde sıvı suyun bulunabileceği sistemin yaşanabilir bölgesinde oturacaktır.

İnfografikte yıldızlardan ve gezegenler arasındaki mesafeler ölçeğe uygun değil. Diyagram, hem Güneş Sistemi'ndeki hem de L 98-59'daki yaşanabilir bölge ile çakışacak şekilde ölçeklendirilmiştir. Bir sıcaklık ölçeği (Kelvin [K] cinsinden) içeren bilgi grafiğinde belirtildiği gibi, Dünya ve L 98-59'da henüz gezegenliği kesin doğrulanmamış beşinci cisim, ilgili yıldızlarından benzer miktarlarda ışık ve ısı alıyor. Atmosferlerinin benzer olduğu varsayılırsa, beşinci gezegen Dünya'ya benzer bir ortalama yüzey sıcaklığına sahip olabilir ve yüzeyinde su bulunabilir.

Telif: ESO / L. Calçada/M. Kornmesser (Katkı: O. Demangeon)

"Bu sistem neyin geleceğini duyuruyor" diyecek kadar iddialı konuşan astronom Olivier Demangeon "Toplum olarak, astronominin doğuşundan beri yaşanabilir karasal gezegenlerin peşindeyiz ve şimdi nihayet, yıldızının yaşanabilir bölgesinde, atmosferini inceleyebildiğimiz bir karasal gezegenin tespitine giderek daha yakın hale geliyoruz." dedi.

mistikalem.com

kaynak: ESO (European Southern Observatory / European Southern Observatory)