Sonbaharda alerji neyin nesi?

Alerji ve Astım Derneği Başkanı Prof. Dr. Ahmet Akçay sonbahar alerjileri hakkında bilgi verdi.

Sonbahar Alerjilerine neler sebep olur?

Bağışıklık sisteminin genel olarak zararsız bir maddeyi zararlı olarak algılaması ve bu maddeyle mücadeleye girişmesi sonucu alerjik reaksiyona meydana gelir. Sonbaharda alerjiye neden olan birden fazla tetikleyici vardır. Hem iç mekan alerjenleri hem de dış mekan alerjenleri, belirtilerde artışa neden olabilir. Polenler, küf sporları, toz akarları sonbaharda alerjiye neden olan yaygın alerjenlerdendir. 

Sonbaharda alerjiler niçin kötüleşir?
Sonbaharda bazı alerjenlere maruziyet artabilir ve bu artış belirtilerin kötüleşmesine neden olabilir. Saman nezlesi ve ağaçların neden olduğu alerjiler genellikle ilkbahar ile ilişkilendirilirken, mevsimsel alerjiler de sonbaharın ilk aylarında artabilir. Serin sonbahar havası, polen kadar rahatsız edici olabilen tahriş edici maddeler barındırır. Küf sporları ve toz akarlarına da sonbahar aylarında daha fazla maruz kalmak, alerjinizin kötüleşmesine neden olabilir. Özellikle ev tozu mite’larının mevsim değişiminde sayıları çok artar ve alerjik astım, göz alerjileri ve alerjik nezle belirtilerini artırır. 

Sonbaharda yabani ot polenleri alerjşye neden olabilir?

Polen alerjileri akla ilkbahar ve yaz aylarını getiriyor. Ancak sonbaharda da yabani ot polenleri çok sayıda kişide alerjiye neden olabilir. Yakupotu poleni, sonbahardaki en büyük alerji tetikleyicisidir. Genellikle Ağustos ayında serin geceler ve sıcak günlerle polen salmaya başlasa da, Eylül ve Ekim aylarına kadar sürebilir. Yaşadığınız yerde yetişmese bile, yakupotu poleni rüzgarda yüzlerce kilometre yol kat edebilir. İstanbul’da yakupotu poleni sıklıkla alerjiye neden olabilen bir polen türüdür. 

Küf sporları alerjiyi tetikler
Küf, başka bir alerji tetikleyicidir. Bodrum katlarında ya da ıslak zeminlerde küf oluşumu yaygın bir durumdur. Bununla birlikte dışardaki ıslak yaprak birikintileri de küf sporları için iyi zemindir; nemli yaprak yığınları, küf için ideal üreme alanlarıdır. Hem iç mekanlarda hem de dış mekanlarda küf sporlarına maruz kalabilirsiniz ve alerji belirtileriniz kötüleşebilir. 

Toz akarlarına daha fazla maruz kalabilirsiniz
Toz akarları da alerjiye neden olan yaygın maddelerden biridir. Nemli yaz aylarında yaygın olsalar da sonbaharda ısıtıcıların açılmasıyla birlikte havaya karışabilirler ve hapşırma, burun akıntısı ve hırıltıya neden olabilirler. Okulların açılmasıyla birlikte gribal enfeksiyonlar ve soğuk algınlığı görülme sıklığı da çok artacaktır. Viral enfeksiyonlar astım ve alerjik nezle belirtilerinin tetiklenmesine neden olarak alerji belirtilerini sıklıkla karşımıza çıkacaktır. 

Gribal enfeksiyonlar da alerjik hastalıkları tetikler
Özellikle mevsim değişmesiyle birlikte soğuk algınlığı ve gribal enfeksiyonlar da sıklıkla görülmeye başlar. Gribal enfeksiyonlar alerjik hastalıkları en çok artıran tetikleyici faktördür. Bu nedenle de özellikle çocukların gribal enfeksiyonlara karşı aşı olması çok faydalı olabilir.

Temizlik malzemelerinin kokuları alerji belirtilerini artırır
Özellikle evde daha çok vakit geçirmeye başladığımız ve çocukların da okullara başladığı bugünlerde temizlik malzemelerinin kokuları da alerjik hastalıklarının belirtilerini tetikleyebilir. Çünkü alerjik astım ve alerjik nezleli kişilerin akciğerleri çok hassastır. 

Sonbahar Alerjilerinin Belirtileri

Alerjilerin belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterir; bazı kişilerde belirtiler daha şiddetli olabilir. Sonbahar alerjilerinin tipik belirtileri ise şöyle sıralanabilir:

• Burun akıntısı, burun tıkanıklığı, 
• Gözlerde sulanma, 
• Hapşırma,
• Öksürme,
• Hırıltı,
• Gözlerde ve burunda kaşınma,
• Göz altlarında morarma.

Sonbahar Alerjisi Belirtileri ile COVID-19  Belirtilerinin Farkları?
Alerji belirtileri ve koronavirüs belirtileri birbiri ile karıştırılabilir. Öksürük ve nefes darlığı gibi bazı COVID-19 ve sonbahar alerjisi semptomları benzemektedir. Ancak COVID-19'un birincil belirtisi yüksek ateştir ve ateş alerji belirtisi değildir. COVID-19 ve alerjiler arasındaki bir diğer temel fark yayılmadır. Alerjiler bulaşıcı olmasa da COVID-19 kişiden kişiye yayılabilir.  Koronavirüs belirtileri arasında ateş, öksürük, nefes darlığı, boğaz ve baş ağrısı, burun tıkanıklığı, kas ve vücut ağrıları, bulantı, kusma ve ishal sayılabilir. Alerji belirtileri ise kaşıntılı, burun akıntısı, hapşırma, öksürük, kaşıntılı sulu gözler, kızarıklık, hırıltı sayılabilir. 

Reçetesiz alerji ilacı kullanmayın
Bazı alerji ilaçları reçetesiz satılır ama, doğru olanı doktora danışarak satın almaktır. Örneğin dekonjestan burun spreyleri sadece 3-5 gün kullanılmalıdır. Bunları daha uzun süre kullanırsanız, belirtileriniz tekrarlayabilir. Veya yüksek tansiyonunuz varsa, bazı alerji ilaçları sizin için uygun olmayabilir.

Sonbahar Alerjilerinin Etkisini Azaltmak İçin Neler Yapılabilir?
Solunum alerjenlerinden tamamen kaçınmak pek olası olmasa da izleyebileceğiniz bazı yollar alerjene olan maruziyetinizi biraz daha azaltıp rahatlamanızı sağlayabilir. 

Polenlerden kaçının
Yaz sonu ve sonbahar başında, polen seviyeleri sabahları en yüksek seviyededir. Polen ayrıca rüzgarlı, sıcak günlerde ve fırtına veya yağmurdan sonra da dalgalanabilir. Polen sayısı yüksek olduğunda dışarıda geçirdiğiniz zamanı sınırlayın. Dışarıdan eve girerken kıyafetlerinizi çıkarın ve duş alın ve çamaşırları dışarıda kurutmayın. 

Düşen yapraklardan kaçının
Çocuklar özellikle yaprak yığınları ile oynamayı sevebilir. Ancak bu yığınlar arasında oynamak, milyonlarca küf sporunu havaya saçabilir. Bu alerjenlerin solunması, hırıltıya neden olabilir. 

Evinizin yüksek nemli alanlarına sonbahar temizliği yapın
Bunlara banyo, çamaşır odası ve mutfak dahildir. Gizli küflerden kurtulmak için duş başlıklarını çıkarın ve ev yapımı sirke solüsyonuna batırın ve sızdıran musluk ve boruları onarın. Yeniden boyamanız veya duvar kağıdı yapmanız gerekirse, tüm duvarların temiz ve küf içermediğinden emin olun. 

Evinizi dumansız ortam haline getirin
Havalar soğudukça, sigara içenler için içeride sigara içmek cazip gelebilir ancak içerde sigaraya izin vermeyin ve siz de içerde sigara içmeyin.  

Alerjen geçirmez yatak takımları kullanın
Toz akarları, yatak takımlarında çok sayıda bulunur. Toz akarları için mükemmel yerler olan yıkanamayan, ağır battaniyeleri birkaç kat nefes alabilen, makinede yıkanabilir kumaşlarla değiştirin. Yastıklarınızı ve şiltelerinizi toz akarlarına karşı dayanıklı örtülerle kapladığınızdan emin olun. Döşemeli mobilyaları, halıları ve kalabalık dolapları haftalık olarak süpürerek toz ve toz akarlarının birikmesini önleyin. 

Temizlik malzemelerinin kokusuz olanlarını tercih edin

Sonbahar aylarında alerji belirtilerinin tetiklenmemesi için klorsuz temizlik malzemeleri, kokusu az olan deterjanlar tercih etmeniz faydalı olacaktır.