Çocuklarda yutma ve beslenme bozukluğu belirtileri

Dil ve Konuşma Terapisti Ayşegül Yılmaz, çocuklarda karşılaşılan beslenme ve yutma bozuklukları ile ilgili bilgiler paylaştı ve ebeveynlere tavsiyelerde bulundu. 

Beslenme yiyecek ve içeceğin ağız içerisine alınıp yutma için hazırlanmasını kapsayan bir süreç ve hayatta kalmak için gerekli temel unsurlardan biri. Yutma ise tükürük, içecek ve yiyeceklerin hava yolu korunarak ağızdan mideye taşındığı bir süreçtir. Beslenme ve yutma için gerekli beceriler anne karnında gelişmeye başlar. Yeni doğanda beslenme becerilerinde refleksler hakimdir ve bazı oral motor hareketler refleksler sayesinde otomatik olarak yapılır. Zamanla bu refleksler ortadan kalkar, istemli hareketler görülür. Bu hareketler ilk olarak meme veya biberondan emme daha sonra kaşıkla beslenme, katıların çiğnenmesi, bardaktan içme ve kendi kendine beslenme becerileri olarak devam eder.

 Fobiler beslenme bozukluğuna yol açabiliyor

Beslenme bozuklukları, yutma bozukluğunun eşlik edebileceği veya yutma bozukluğu olmaksızın görülen bir dizi yeme aktivitesiyle ilgili problemlerdir. Sınırlı kıvam ve dokuda yiyecek-içecek kabulü gibi duyusal ve psikososyal zorluklar (zayıf çevresel uyarım, besleyici-çocuk etkileşiminin yetersizliği), içsel veya dışsal pekiştirme ile şekillendirilip sürdürülen olumsuz beslenme davranışları (seçici besin reddi, sindirilen besinin ağza geri gelmesi) veya duygusal temelli zorluklar (fobiler, koşullanmış duygusal reaksiyonlar, depresyon) gibi davranışsal beslenme bozuklukları görülebilir. Yutma bozukluğu yutmanın evrelerinden birinde veya daha fazlasında ortaya çıkabilen, yiyecek ve içeceklerin havayoluna kaçışına ya da yiyeceklerin burun boşluğuna geri akışına neden olan bir durumdur.

Yutma ve beslenme bozukluğunun nedenleri 

Yutma ve beslenme bozukluğu; erken doğum, doğuştan veya edinilmiş nörolojik bozukluklar, travmatik beyin hasarı, nöromusküler hastalıklar, kronik hastalıklar, anatomik/fizyolojik durumlar, baş ve yüz anomalileri, hava yolu anomalileri, konjenital kalp hastalığı, genetik sendromlar, duyusal problemler, sindirim sistemi hastalık ve yaralanmaları, sistemik hastalıklar ve davranışsal koşullar gibi birçok durumdan kaynaklanabilir. 

Yutma ve beslenme bozukluğunun belirtileri

• - Ağız ve yüzde aşırı hassasiyet
• - Yeme zamanlarında uzama, beslenme yetersizliği, kilo kaybı
• - Yiyecek ve içeceklerin ağızdan akması
• - Zayıf dudak kapanması, zayıf emme
• - Yiyeceği yutulacak hale getirememe
• - Zayıf dil işlevi, dil itimi
• - Öğürme, yeme esnasında öksürme, morarma
• - Çiğneme yetersizliği
• - Salya akması
• - Boğazda takılma
• - Tekrarlı akciğer enfeksiyonu
• - Sindirim sistemi sorunları
• - Kendi kendine beslenme becerilerinde yetersizlik
• - Püre şeklinde yeme
• - Seçici yeme, yiyeceklere karşı isteksizlik

Çocuklarda bu belirtilerin görülmesi durumunda mümkünse bir Dil ve Konuşma Terapisti tarafından yutma ve beslenme becerilerinin detaylı şekilde değerlendirilmesi ve gerekli durumlarda terapiye başlanması gerekir. 

Yutma terapisinde kullanılan yöntemler 

Davranış yönetimi, bakıcı eğitimi ve yemek zamanı değişiklikleri ilkelerine dayanan müdahale yöntemleri, oral mekanizma farkındalığını geliştirmeye yönelik egzersizler, oral hassasiyeti normalleştirmeye yönelik egzersizler, beslenme ve diyet düzenlemeleri, farklı kıvam ve dokuda besin denemelerine karşı görsel, koku, dokunsal ve tat hassasiyeti olanlara yönelik egzersizler, pozisyonlama, oral motor müdahale yutma terapisinde kullanılan yöntemler arasında yer alır. Uygun olan yöntemlerle kişiye özgü bir terapi programı hazırlanır.”