Bebek gezegende makromolekül keşfedildi

Hollanda'daki Leiden Gözlemevi'nde görev yapan gökbilimciler, Şili'deki ALMA teleskobunun (Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizisi / Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) yardımıyla  444 ışıkyılı uzaklıktaki Yılancı takımyıldızının genç bir yıldızı olan IRS 48'in (Oph-IRS 48 olarak da bilinir) yörüngesinde yer alan  dik şeklinde, oluşum aşamasındaki bir gezegende dimetil eter tespit ettiler.

Dimetil eter, yıldız oluşturan bulutlarda yaygın görülen, ancak daha önce gezegen oluşturan bir diskte hiç rastlanmamış organik bir moleküldür. Araştırmacılar ayrıca, söz konusu oluşumda, daha da büyük organik moleküller için bir yapı taşı olan dimetil etere benzer karmaşık bir molekül olan metil formatın varlığını tespit ettiler.

Dokuz atomlu molekül, bugüne kadar böyle bir diskte tanımlanan en büyük molekül ve aynı zamanda yaşamın ortaya çıkmasına neden olabilecek daha büyük organik yapıların öncüsü olabilecek nitelikte.

ALMA'dan elde edilen bu görüntüler, Oph-IRS 48 olarak da bilinen IRS 48 yıldızının etrafındaki diskte çeşitli gaz moleküllerinin nerede bulunduğunu gösteriyor. Diskin güney kısmında, bir araya gelerek kuyruklu yıldızlar, asteroitler ve hatta potansiyel olarak gezegenler gibi kilometre boyutundaki nesnelere dönüşebilen milimetre boyutundaki toz tanelerini yakalayan kaju fıstığı şeklinde bir bölge bulunur. Son gözlemler, bu bölgede formaldehit (H2CO; turuncu) dahil olmak üzere birçok karmaşık organik molekülü tespit etti. metanol (CH3OH; yeşil) ve dimetil eter (CH3OCH3; mavi), sonuncusu, bugüne kadar gezegen oluşturan bir diskte bulunan en büyük moleküldür. Bu moleküllerin varlığına işaret eden emisyon, diskin toz kapanında açıkça daha güçlüdür. tüm gaz diskinde karbon monoksit gazı (CO; mor) bulunur. Merkezi yıldızın konumu, dört görüntünün hepsinde bir yıldızla işaretlenmiştir. Toz kapanı, sol altta gösterilen metanol emisyonunun kapladığı alanla yaklaşık olarak aynı boyuttadır.

 Dimetil eterin keşfi, yıldız oluşum bölgelerinde yaygın olarak tespit edilen diğer birçok karmaşık molekülün de gezegen oluşturan disklerdeki buzlu yapılar üzerinde gizlenmiş olabileceğini düşündürmektedir. Bu moleküller, yaşamın temel yapı taşlarından bazıları olan amino asitler ve şekerler gibi prebiyotik moleküllerin öncüleridir.

Kaju fıstığı şeklinde bir "toz kapanı" içerdiğinden çok sayıda araştırmanın konusu olan  IRS 48'in asimetrik disk şeklindeki bebek gezegende yapılan keşfile ilgili makale Astronomy & Astrophysics (Astronomi ve Astrofizik) dergisinde yayınlandı. Makalenin başyazarı Leiden Üniversitesi  yüksek lisans öğrencisi, Nashanty Brunken;  "Bu sonuçlardan, diğer gezegen sistemlerinde yaşam potansiyeli ve gezegenimizdeki yaşamın kökeni hakkında daha fazla bilgi öğrenebiliriz. Bulguların büyük resme nasıl uyduğunu görmek çok heyecan verici" diyor.

Aynı zamanda Leiden Gözlemevi'nde araştırmacı olan yardımcı yazar Alice Booth da "Sonunda disklerdeki bu daha büyük molekülleri tespit etmek gerçekten heyecan verici. Bir süre onları gözlemlemenin mümkün olmayabileceğini düşündük" şeklinde konuşuyor..