Kur’an-ı Kerim basımında uyulacak esaslar yönetmeliği değiştirildi

Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanan Kur'an-ı Kerim Basım ve Yayım Kriterleri Hakkında Yönetmeliği'ne göre, basılı ve dijital eserlerde; cep boy mushaf boyu 10-14 santim, küçük boy mushaf boyutu 13-18 santim, hafız boy mushaf boyutu 14-20 santim, orta boy mushaf boyutu 17-25 santim, rahle boy mushaf boyutu 19-28 santim, cami boy mushaf boyutu 23-24 santim olacak, teheccüd boy mushafın boyutunda ise herhangi bir sınırlama bulunmayacak.

Dijital eserleri hızlandırma ve yavaşlatma programlarında; hadr (hızlı süratte Kur’an-ı Kerim okuma usulü), tedvir (orta süratte Kur’an-ı Kerim okuma usulü) ve tahkik (ağır süratte Kur’an-ı Kerim okuma) usullerine dair ölçüler dikkate alınacak.

Basılı ve dijital eserlerin sayfaları ayet berkenar, sayfa tutar ve on beş satırlı olacak. Tarihi veya sanat değeri bulunan basılı eserlerin tıpkı basımlarında bu şartlar aranmayacak.

Kur’an-ı Kerim basımında uyulacak esaslar

Resm-i Osmani veya Aliyyül-Kari imlasıyla hazırlanan eserlerde zapt olarak geleneksel harekeleme sistemi aynen korunacak. Eserler; cüz sonları 20 ve katlan, son sayfa numarası 604 olacak şekilde düzenlenecek, İhlas, Felak ve Nas sureleriyle bitirilecek. Besmele ve sure başlıkları mushaf hattının bulunduğu satıra uygun ve bu satırı dolduracak şekilde yazılacak. Sure başlığı; sayfa düzenine, hattın insicamına uygun ve iki satırı geçmeyecek şekilde düzenlenecek. Secavend işaretleri, ayetlerdeki harflerle karıştırılmaması için ilgili kelimenin sonuna daha küçük karakterle ve satır üstüne uygun bir şekilde yazılacak. Ayet gülleri mümkün mertebe satır başına gelmeyecek şekilde konulacak. Cüz, hizb ve secde gülleri çerçevenin dışına uygun şekilde konulacak. Harekeler, yanlış okumaya meydan vermemek için ilgili harfleri gösterecek şekilde yazılacak. Med ve kasr işaretleri ilgili harflerin altına gelecek şekilde yazılacak. Mushaf hattının kelimesine bağlı edatlar imkan dahilinde kelimelerden ayrılmayacak.

Karşı sayfayı gösteren lafızlar, mealsiz eserlerde yazıldığı şekilde gelenek gereği aynen korunacak. Eserlerde sure ismi, cüz ve sayfa numarası çerçeve dışında uygun şekilde gösterilecek. Mealsiz eserlerde çerçeve içinde Türkçe karakter yer almayacak. İhlas, Felak ve Nas surelerinin karşısına ketebe sayfası konulacak. Daha sonra sırayla hatim duası, secavent, fihrist ve jenerik sayfaları; mealli eserlerde ise ayrıca önsöz, konu indeksi ve konu fihristi konulabilecek. Eserde Kur’an-ı Kerim’in mehabetine uygun düşmeyen, doğru okunmasına katkı sağlamayan ve renk karmaşasına yol açabilecek renklendirmeler yapılmayacak, Diyanet İşleri Başkanlığı Mushafları İnceleme ve Kıraat Kurulu tarafından uygun görülen yazı tipi (font) kullanılacak.

Matbaa ve yayınevleri tarafından uyulacak esaslar

• Basılı eserlerin basım ve yayımında saman kağıdı veya düşük kalite kağıt; düşük kalitede, ağır bileşenler içeren ve kötü kokulu mürekkep, kanserojen, alerjen, insan sağlığına zararlı bileşen ve madde içeren mukavva, tutkal, yaldız, cilt bezi ve benzeri materyaller kullanılmayacak.
• Mühür/onay aşamasına kadar basım işleminin bütün aşamalarını takip etmek üzere matbaada Diyanet İşleri Başkanlığınca belirlenecek kriterlere sahip bir hafız bulundurulacak.
• Eser sayfaları, basım işlemi esnasında baskı operatörü ve görevli hafız tarafından düzenli bir şekilde kontrol edilecek; hatalı, çapaklı ve bozuk olan forma ve cüzler imha edilmek üzere ayrılacak.
• Ayetlerin basıldığı kağıtlar ayak altına ve uygun olmayan yerlere konulmayacak. Hatalı ve bozuk basım yapılan eserler, basım süresince uygun bir yerde toplu olarak muhafaza edilecek ve bunların Kur'an adabına uygun bir şekilde geri dönüşümü sağlanacak.
• Kur’an-ı Kerim basımı gerçekleştiren matbaalar, Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından belirlenecek bir komisyonca denetlenebilecek.

Kur’an-ı Kerim basımına başvuru, mühür ve onay işlemleri

• Basılı eserlerin mühürlenmesi, dijital eserlerin ise onaylanması için yapılacak başvurular, Başkanlıkça belirlenen matbu formun Diyanet İşleri Başkanlığı Mushafları İnceleme ve Kıraat Kuruluna teslim edilmesiyle gerçekleştirilecek.
• Başkanlıkça, internet sitesinde ilan edilecek bağlantı üzerinden elektronik ortamda başvuru usulü öngörülebilecek. Bu takdirde başvurular, belirtilen bağlantıda yer alan formun doldurulmasıyla elektronik ortam üzerinden yapılacak.
• Yapılacak başvurulara, basılı eserlerde her boy eser için ayrı olmak üzere zarfa konulmuş şekilde ikişer adet cüz veya forma; dijital eserlerde ise her eser için ikişer adet ilgili materyalden eklenecek. Karekod içeren eserler, karekod içeriği ses ve görüntü dosyalarıyla birlikte başvuru sırasında ibraz edilecek.

Diyanet İşleri Başkanlığı Mushafları İnceleme ve Kıraat Kurulunun mührü/onayı bulunmayan eserler basılamayacak ve yayımlanamayacak. Eserlerin son inceleme aşamalarının tamamlanmasını müteakip; basılı eserler, usulüne uygun olarak basılan sayfaların kırım işlemi yapılmadan önce Kurul tarafından mühürlenecek, dijital eserler, usulüne uygun olarak yapılan yayımdan sonra Kurul tarafından onaylanacak. Kurul tarafından mühürlenen/onaylanan eserlere hiçbir ekleme, çıkarma veya bunlarda herhangi bir değiştirme yapılamayacak, karekodlar ve içerikleri değiştirilemeyecek.

Esere ilişkin bandrol müracaatı yapılmadan önce Kuruldan mühür/onay/izin belgesi alınması zorunlu olacak.

Mühürsüz/onaysız basıldığı veya yayımlandığı tespit edilen mushaflar, cüzler halindeki mushaflar ve mealli mushaflar ile sesli, görüntülü ve elektronik ortamda hazırlanan mealli/mealsiz Kur’an-ı Kerim yayımlarının; basım ve yayımının durdurulması, dağıtılmış olanların toplatılması ve imha edilmesi ile bu kapsamdaki yayımın internet ortamında yapılması halinde buna ilişkin erişimin engellenmesi hususlarında Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun hükümleri uygulanacak.

Muhabir: Ali Kemal Akan