Güzelavrat otundan bir ayda 30 kişi zehirlendi: Güzel avrat otunun faydaları ve zararları nelerdir?

Ülkemizde dul avrat otu ismi ile de bilinen güzel avrat otu, patlıcangiller familyasına ait çok yıllık otsu bir bitkidir. Bilinen faydalarının yanı sıra içeriğindeki atropin maddesi nedeniyle satışı yasaklanan bitkiler arasında yer almaktadır ve evde kullanım için uygun değildir. 

Güzelavrat otunun yeşil yapraklı bitkiler arasına karışıp büyüyen yabani bir tür olduğunu hatırlatan Kayseri Şehir Hastanesi Acil Tıp Kliniği Uzmanı Doç. Dr. Ömer Salt,  Son bir ay içinde vaka sayımız neredeyse 30'u geçti ve bunların önemli bir kısmı da yoğun bakım ihtiyacı duydu. Halkın bilgilendirilmesi önem arz ediyor. Ota güzelavrat denilmesi, özellikle eski çağlarda kadınların güzelleşmek amacıyla bu otu sıvı hale getirilip gözlerine damlatarak göz bebeklerini büyütmesinden kaynaklanıyor. Ispanak gibi yeşil yapraklı bitkilerin arasına karışıyor" dedi.

Güzelavrat otu zehirlenmesinin belirtileri nelerdir?

Doç. Dr. Ömer Salt, "Hastaların başvuru şikayetleri çok değişik oluyor. Bazı hastalar 'kendimi iyi hissetmiyorum', 'ateş bastı', 'idrarımı yapamıyorum' diyor. Bazısı da hasta için 'Evde oturuyorduk, aniden kalktı, çöpleri karıştırmaya başladı. Hiçbir hastalığı yok' diyor. Bazısı da 'Biz de aynı yemekten yedik, zehirlenmedik. Bizde böyle bir etki olmadı.' diyor. Zaten onlara da söylüyoruz, bir ilacın ya da bir maddenin zehir olup olmadığını belirleyen şey dozudur. O hastaya denk gelen doz daha yüksek olduğu için bu tip belirtilere neden oluyor. Zehirlenmeden kaynaklı halüsinasyonlar görülüyor, vücut ısısı aniden yükselebiliyo. Otun yüksek dozda alınması halinde koma vakaları da yaşanabiliyor.

Güzelavrat otu, ıspanak ve kuzukulağının arasın karışabiliyor...

Salt, güzelavrat otunun en çok ıspanak, kuzukulağı gibi yiyeceklerin arasına karışabileceğini, bu yiyeceklerin iyi temizlendikten sonra tüketilmesi gerektiğini kaydetti.

Güzel avrat otu nedir, nerelerde kullanılır?

Peki, güzel avrat otu nedir? Güzel avrat otunun faydaları ve yan etkileri nelerdir?

Güzelavrat otu, (Atropa belladonna veya Atropa bella-donna), patlıcangiller familyasına ait çok yıllık otsu bir bitkidir. "Atropin" maddesi, bu bitkinin halüsinojenik özellikleri olan oldukça zehirli yemişleri boyunca olan yapraklarından elde edilir.  

Tür; Avrupa, Kuzey Afrika ve Batı Asya'nın yerlisidir ve Kuzey Amerika'nın bazı kısımlarında da bulunur hale gelmiştir. Yetiştiği alanlar çoğunlukla kireçten zengin topraklı, nemli ve loş yerlerdir.

Adı olan "Bella-Donna" İtalyanca'dan köken alır ve "güzel kadın" anlamına gelmektedir. Atropin maddesini, kadınlar bir zamanlar göz bebeklerini büyütmek için kullanmışlardır.

GÜZEL AVRAT OTUNUN ÖZELLİKLERİ

Güzelavrat otu; dallanmış, otsu ve çok yıllık bir bitkidir ve çoğunlukla etli köke sahip bir yarı çalı olarak görülür. Bitki 1 buçuk metre, uzun oval yaprakları ise 18 cm uzunluğa kadar erişebilir. Çan şekilli çiçekleri hafif yeşil-soluk mor ve az kokuludur.

Meyveleri olgunlaştıkça yeşilden parlak siyaha uzanan ve yaklaşık olarak 1 cm uzunluktaki yemişlerdir. Bu yemişler tatlıdır ve zehirli alkoloidler içermelerine rağmen taşıdıkları tohumlarla yayılmayı da sağlayan hayvanlar tarafından iştahlıca tüketilir. Atropa belladonna var lutea olarak isimlendirilen bir varyetesinin, soluk sarı çiçekleri ve meyveleri bulunmaktadır.

Atropa belladona nadir olarak bahçelerde kullanılır. Dünyanın diğer bölgelerinde, eldeğmemiş topraklarda yetişen, değeri olmayan türlerinin olduğu bilinmektedir. Küçük tohumların çimlenmesi, tohumun uykuda almasını sağlayabilen sert kabuğuyla da ilişkili olarak genellikle zordur.

Çimlenme, değişen sıcaklık koşulları altından birkaç hafta alabilir fakat giberellik asidin kullanımıyla gelişim hızlandırılabilir. Fideler bir yerden bir yere taşınma sırasında çökerten gibi kök zararlarından dolayı steril toprağa gerek duymaktadırlar.

GÜZEL AVRAT OTUNUN FAYDALARI

Önemli Uyarı!

Satışı yasaklı olan bitkilerden biri olan güzel avrat otu, doğal bir ağrı kesicidir ancak güzel avrat otunun bu özelliğinden faydalanılması için öncelikle bazı tıbbi işlemlerden geçirilmesi şarttır. Dolayısıyla amatör kullanım için uygun değildir.

• Orta kulak ve bademcik iltihabına iyi gelir.
• Astım, zatürre, bronşit gibi hastalıklara karşı etkilidir.
  Ülser ve gastritin neden olduğu sorunları ortadan kaldırır.
• Cilt üzerinde botoks etkisi vardır.
• Sivilce ve akneye karşı etkilidir.
  Sedef hastalığına iyi gelir.
• Kanı temizler.
• İdrar söktürücüdür.
• Bağırsak dostu bir ottur. Sindirimi kolaylaştırır.
• Gut hastalığına karşı etkilidir.
• Romatizma ağrılarını hafifletir.
• Afrodizyak etkisi vardır. Cinsel gücü artırır.,
• Sistit sorununa karşı doğal bir reçetedir.
• İştah açar.
• Bağışıklık sistemini güçlendirir.
• Kepek sorununu giderir. Saçların daha canlı ve gür çıkmasını sağlar.

GÜZEL AVRAT OTU ZARARLARI VE YAN ETKİLERİ

Yapılan araştırmalara göre, güzel avrat otu yenildiğinde doğrudan sinir sistemini etkilemektedir. Bunun sebebi olarak ise içeriğindeki alkaloidler (L-atropine, DL-hyoscyamine ve hyoscine) gösterilmektedir. Bu nedenle güzel avrat otu satışı yasaklı olan bitkilerden biridir.

Güzel avrat otu, az miktarda yenildiğinde ciltte kızarıklığa ve tüm vücutta uyuşmaya neden olur. Fazla yenildiği durumlarda ise sürekli uyuma isteği, yüksek ateş, anlamsız konuşma, solunum güçlüğü ve bilinç kaybı gibi sorunlar görülür.

Bu belirtilerden en az biri ortaya çıktıysa, hiç vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Güzel avrat otunun aşırı miktarda yenmesi letarji ve komaya, hatta ölüme neden olabilir.