Aya inen ilk özel uzay arası Odysseus

Odysseus, yaşadığı birtakım iletişim sorunlarını çözmekle geçen gergin dakikaların ardından 23 Şubat sabahı resmi olarak Ay’a iniş yapan ilk özel yapım uzay aracı oldu.

Görev Direktörü Tim Crain, “Odysseus’un artık yeni bir evi olduğunu” duyurdu. Bu insansız uzay aracı, Ay’ın güney kutbunda yer alan Malapert isimli bir çarpışma kraterinin yakınına muhtemelen bugün saat 02:24’te indi. Houston merkezli Intuitive Machines firmasının ürettiği “Odi”, 1972 yılındaki Apollo 17’den bu yana Ay’a inen ilk Amerikan uzay aracı.

Intuitive Machines CEO’su Steve Altemus, internetten yapılan yayında “Biraz gergin geçti fakat yüzeydeyiz ve sinyal aktarıyoruz” şeklinde konuştu. “Ay’a hoşgeldiniz.” Firma, saat 04:53’te uzay aracının dik şekilde durduğunu ve veri göndermeye başladığını söyledi.

Cihazın iniş yaptığı bölge yaklaşık 3,5 milyar yıllık. Bazı kraterler ile uçurumların yanında yer alan ve Ay’ın Dünya’dan görünen kısmında bulunan iniş bölgesi, gelecekte astronotların başlıca iniş noktalarından biri olabilir. Bilim insanları sürekli gölgede duran kraterlerin, 2030’lara doğru yapılması planlanan mürettebatlı Artemis görevleri sırasında içme suyu için kullanılabilecek donmuş sular barındırdığını düşünüyor.

NASA başkanı Bill Nelson, canlı yayın sırasında bugün “bilimde, yenilikte ve Amerika’nın uzaydaki öncülüğünde yeni bir serüvenin başladığını” ilan etti: “Bugün, NASA’nın ticari ortaklıklarının gücünü ve taahhüdünü gösteren bir gün. Intuitive Machines, Space X ve burada, NASA’da bu tatlı serüvene katılan herkesi tebrik ediyorum.”

Intuitive Machines, 21 Şubat Çarşamba günü Odysseus’un motorunu altı dakika 48 saniye boyunca ateşlediğini duyurmuştu. Bu işlem, uzay aracını Ay yüzeyinin yaklaşık 92 km üzerinde Ay’ın yörüngesine çekecek kadar yavaşlattı.

Odysseus, TSİ 15 Şubat 09:05’te SpaceX’in Falcon 9 roketinin tepesinde başarıyla fırlatılmıştı. Mürettebatsız uzay aracı, Ay’a doğru 370.000 kilometrelik bir yolculuk gerçekleştirdi ve yolculuk sırasında çektiği Dünya’ya ait bazı fotoğrafları gönderdi. Sadece Rusya, Çin, Hindistan, Birleşik Devletler ve en son olarak da Japonya’nın yürüttüğü devlet destekli programlarda Ay’a başarılı şekilde iniş yapıldı.

Altı iniş ayağıyla altıgen şekilli bir silindir olan uzay aracı, yaklaşık 4 metre uzunluğunda ve 1,5 metre genişliğinde. Uzay aracının tasarımını Nova-C olarak isimlendiren Intuitive Machines, aracın hemen hemen Londra’daki kırmızı telefon kulübelerinin boyutunda olduğunu belirtiyor. Yakıtla tamamen yüklendiğinde, yaklaşık 1900 kg tutuyor.

Görevin ana destekçisi olan NASA, yükünü Ay’a ulaştırması için Intuitive Machines’e yaklaşık 118 milyon dolar ödemiş. NASA bu görevin, mürettebatlı Artemis görevlerinden önce Ay ekonomisine hızlı bir başlangıç yaptıracağını ümit ediyor. Aracın taşıdığı altı NASA navigasyon ve teknoloji deneyinde, planlanan bu görevler için büyük önem taşıyan veriler toplanacak. Odysseus ayrıca Embry-Riddle Havacılık Üniversitesindeki öğrencilerin yaptığı bir kamerayı, gelecekteki ay teleskobunun bir prototopini ve Jeff Koons’un bir sanat projesini de taşıyor. The New York Times gazetesine konuşan Koons, projede oğlu Sean Koons’tan ilham aldığını söylüyor. Eser, Ay’ın paslanmaz çelikten yapılan ve Ada Lovelace, Platon ve Leanorda da Vinci gibi ilham veren tarihsel figürlerin ismini taşıyan 125 heykelini içeriyor.

Odysseus’un bu başarısından bir ay önce, Pittsburgh merkezli Astrobotic’in Peregrine Ay aracı ise görevini tamamlamayı başaramamıştı. Uzay aracı, parçalanan bir yakıt tankı ve meydana gelen dev bir sızıntı sebebiyle görevin başarısızlıkla sonuçlanmasından sonra Dünya atmosferinde 10 gün kadar yanmıştı. Ay’a özel yapım iniş aracı gönderme girişimleri arasında İsrail’in 2019 yılındaki Beresheet aracı ve Japonya’nın 2023 yılındaki Hakuto-R 1 Görevi de bulunuyor.

Kaynak: Laura Baisas / Popular Science. Türkçe Çevirici: Ozan Zaloğlu.