400 ışık yılı uzakta bir kuyruklu yıldızda yaşam izi var

Gökbilimciler, yaklaşık 400 ışık yılı uzaklıktaki bir yıldızın etrafında ve kendi Güneş Sistemimizdeki bir kuyruklu yıldızın çevresinde ilk kez organohalojen Freon-40 gazı tespit etti. Bu gaz, gezegenimizde organik süreçler tarafından oluşturuluyor.

Avrupa Güney Gözlemevi (ESO)’dan yapılan açıklamaya göre, Şili’deki ALMA Teleskobu ve Avrupa Uzay Ajansı (ESA)’nın Rosetta görevi verilerinden faydalanan bilim insanları, hem 400 ışık yılı uzaklıktaki yeni doğmuş yıldız sistemi IRAS 16293-2422 çevresinde, hem de kendi Güneş Sistemimizdeki ünlü kuyruklu yıldız 67P/Churyumov-Gerasimenko (67P/C-G) etrafında metil klorid ve klorometan olarak bilinen kimyasal bileşen Freon-40’ın (CH3Cl) zayıf izlerini belirledi. (1 ışık yılı = yaklaşık 10 trilyon kilometre)

Organohalojenler, karbon ve bazen de diğer elementlerle bağ kuran, klorin ve florin gibi halojenlerden meydana geliyor. Yeryüzünde bu bileşikler bazı biyolojik süreçlerce oluşturuluyor. İnsanlardan mantarlara kadar değişen organizmalarda, bunun yanı sıra boya ve tıbbi ilaç üretimi gibi endüstriyel işlemler sırasında da ortaya çıkıyor.

ABD’deki Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden Edith Fayolle, “Bu genç, Güneş-benzeri yıldızların etrafında Freon-40 bulmak şaşırtıcı oldu. Aslında bunun oluşumunu tahmin etmiyorduk ve bu kadar çok miktarda bulunmasını da şaşkınlıkla karşılıyoruz. Artık şu açık olarak görülüyor ki, bu moleküller yıldız doğumevlerinde kolayca oluşuyor ve bizimkini de içerecek şekilde gezegen sistemlerinin kimyasal evrimleri hakkında yeni anlayışlar sağlıyor” diyor.

IRAS 16293-2422’nin bulunduğu yıldız sisteminin illüstrasyonu (ESO)

Nature dergisinde yayınlanan çalışmanın eş-yazarı Karin Öberg ise, “ALMA’nın yıldızlararası ortamdaki organohalojenlerin keşfi bize gezegenler üzerindeki organik kimyanın başlangıç koşulları hakkında birşeyler anlatıyor. Bu tür bir kimya yaşamın kökenine doğru atılmış önemli bir adım. Keşfimize dayanarak, organohalojenlerin hem genç Dünya, hem de oluşmakta olan kayalık uzak gezegenler üzerindeki olası yaşamın bileşenlerinden biri olduğu söylenebilir” ifadelerini kullanıyor.

Astronomlar, ALMA’yı kullanarak daha önce de farklı yıldızların çevresinde basit şekerler ve amino asitlerin öncülerini bulmuştu. 67P/C-G Kuyrukluyıldızı etrafında bulunan ilave Freon-40 keşfi, uzak öncül-yıldızlar ile kendi Güneş Sistemimizin biyoloji-öncesi kimyası arasındaki bağlantıyı güçlendiriyor

Araştırma sonuçları, bilim insanlarının hala organohalojenlerin oluşumu hakkında bilmesi gereken şeyler olduğunu gösteriyor. Cevabı bulabilmek için diğer öncül-yıldızlar ve kuyruklu yıldızların çevresine yönelik ek organohalojen araştırmaları devam edecek.

Gökhan Öztürk - https://bilimpro.com