Türkiye'nin bütçe açığı 3 ay içinde 500 milyar TL'yi geçti
TCMB'nin 92. hesap dönemi bilançosu yayımlandı
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) 31 Aralık 2023'te sona eren 92. hesap dönemine ilişkin bilançosu, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı.
Buna göre, 2023 sonu itibarıyla TCMB'nin aktif toplamı 6 trilyon 923 milyar 835,9 milyon lira düzeyinde gerçekleşti. Bu dönemde Bankanın altın mevcudu 1 trilyon 417 milyar 869,8 milyon lira oldu.
Geçen yılın sonu itibarıyla TCMB'nin ihtiyat akçesi tutarı 9 milyar 664,2 milyon lira olarak belirlendi. Bu sonuçlarla Bankanın 2023 yılındaki dönem zararı 818 milyar 182,9 milyon lira olarak kayıtlara geçti.
Bu arada, TCMB'nin 2023 yılına ait 92. Hesap Dönemi Olağan Genel Kurul Toplantısı, 30 Nisan'da Ankara'daki TCMB İdari Binası'nda gerçekleştirilecek.
Bütçe açığı ilk çeyrekte 500 milyar TL'yi geçti
Merkezi yönetim bütçesi, mart ayında 209 milyar TL açık verirken; böylelikle 2024 yılının ilk çeyreğinde bütçe açığı 500 milyar TL'yi aştı.
2024 yılı Ocak-Mart döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri 2 trilyon 150,7 milyar TL, bütçe gelirleri 1 trilyon 637,2 milyar TL ve bütçe açığı 513,5 milyar TL olarak gerçekleşti.
Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, aynı dönemde faiz dışı bütçe giderleri 1 trilyon 900,2 milyar TL ve faiz dışı açık ise 263 milyar TL oldu.
Açıklamada şu bilgiler verildi:
"Merkezi yönetim bütçesi 2023 yılı Ocak-Mart döneminde 250 milyar 25 milyon TL açık vermiş iken 2024 yılı Ocak-Mart döneminde 513 milyar 482 milyon TL açık vermiştir.
2023 yılı Ocak-Mart döneminde 149 milyar 367 milyon TL faiz dışı açık verilmiş iken 2024 yılı Ocak-Mart döneminde 263 milyar 6 milyon TL faiz dışı açık verilmiştir.
Merkezi yönetim bütçe giderleri Ocak-Mart dönemi itibarıyla 2 trilyon 150 milyar 680 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Faiz harcamaları 250 milyar 476 milyon TL, faiz hariç harcamalar ise 1 trilyon 900 milyar 204 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.
2024 yılı Ocak-Mart döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 105,9 oranında artarak 2 trilyon 150 milyar 680 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Faiz hariç bütçe giderleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 101,3 oranında artarak 1 trilyon 900 milyar 204 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.
Merkezi yönetim bütçe gelirleri Ocak-Mart dönemi itibarıyla 1 trilyon 637 milyar 198 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Vergi gelirleri 1 trilyon 343 milyar 960 milyon TL, genel bütçe vergi dışı gelirleri ise 233 milyar 929 milyon TL olmuştur.
2023 yılı Ocak-Mart döneminde bütçe gelirleri 794 milyar 728 milyon TL iken 2024 yılının aynı döneminde yüzde 106 oranında artarak 1 trilyon 637 milyar 198 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. 2024 yılı Ocak-Mart dönemi vergi gelirleri tahsilatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 113 oranında artarak 1 trilyon 343 milyar 960 milyon TL olmuştur."
Mart ayında da açık verildi
2024 yılı Mart ayında merkezi yönetim bütçe giderleri 692,8 milyar TL, bütçe gelirleri 483,8 milyar TL ve bütçe açığı 209 milyar TL olarak gerçekleşti. Ayrıca, faiz dışı bütçe giderleri 618,3 milyar TL ve faiz dışı açık ise 134,4 milyar TL oldu.
Merkezi yönetim bütçesi 2023 yılı Mart ayında 47 milyar 223 milyon TL açık vermiş iken 2024 yılı Mart ayında 208 milyar 965 milyon TL açık verdi.
2023 yılı Mart ayında 2 milyar 148 milyon TL faiz dışı açık verilmiş iken 2024 yılı Mart ayında 134 milyar 412 milyon TL faiz dışı açık verildi.
Açıklamada şöyle devam edildi:
"Merkezi yönetim bütçe giderleri Mart ayı itibarıyla 692 milyar 807 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Faiz harcamaları 74 milyar 553 milyon TL, faiz hariç harcamalar ise 618 milyar 254 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.
2024 yılında merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 11 trilyon 89 milyar 37 milyon TL ödenekten Mart ayında 692 milyar 807 milyon TL gider gerçekleştirilmiştir. Geçen yılın aynı ayında ise 334 milyar 44 milyon TL harcama yapılmıştır.
Mart ayı bütçe giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 107,4 oranında artmıştır. Giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı ise 2023 yılında yüzde 6 iken 2024 yılında yüzde 6,2 olmuştur.
Faiz hariç bütçe giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 114 oranında artarak 618 milyar 254 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı ise 2023 yılında yüzde 5,8 iken 2024 yılında yüzde 6,3 olmuştur.
Merkezi yönetim bütçe gelirleri Mart ayı itibarıyla 483 milyar 842 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Vergi gelirleri 420 milyar 468 milyon TL, genel bütçe vergi dışı gelirleri ise 50 milyar 593 milyon TL olmuştur.
2023 yılı Mart ayında bütçe gelirleri 286 milyar 821 milyon TL iken 2024 yılının aynı ayında yüzde 68,7 oranında artarak 483 milyar 842 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Bütçe tahminine göre bütçe gelirlerinin Mart ayı gerçekleşme oranı 2023 yılında yüzde 5,8 iken 2024 yılında yüzde 5,7 olmuştur.
2024 yılı Mart ayı vergi gelirleri tahsilatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 111,7 oranında artarak 420 milyar 468 milyon TL olmuştur. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise 2023 yılında yüzde 4,7 iken 2024 yılında yüzde 5,7 olmuştur."
Dünya genelinde önemli merkez bankaları 2023'te zarar etti
Öte yandan, Kovid-19 salgını sonrası enflasyonu öngöremeyen ve önünü almakta geç kalan dünyanın önde gelen merkez bankalarının, enflasyona karşı sert bir şekilde faiz artışına gitmeleri nedeniyle geçen yıl yüksek zararlar açıklaması dikkati çekiyor.
Geçen yıl en yüksek faaliyet zararını 114,3 milyar dolarla ABD Merkez Bankası (Fed) açıkladı.
Enflasyona karşı yaptığı faiz artışları nedeniyle 2004'ten beri ilk kez zarar eden Avrupa Merkez Bankasının (ECB) kaybı ise geçen yıl 1,3 milyar avro oldu.
Almanya Merkez Bankasının artan faiz oranlarının tahvil varlıklarının değerini düşürmesiyle 1979'dan beri ilk defa zarar açıkladığı 2023'te, İsviçre Merkez Bankası 3,2 milyar İsviçre frangı, Hollanda Merkez Bankası ise 3,5 milyar avro zarar ettiğini duyurdu.