Çanakkale Bienali’nde bu sene neler var, hangi sanatçılar katılıyor?

 “Zamana Bırakmak” başlığıyla hayata geçen 9. Çanakkale Bienali 13 farklı mekânda, 50’nin üzerinde sanatçı ile kapsayıcılık, etkileşim ve diyaloğu önceleyen zengin bir içerikle kapılarını açmaya hazırlanıyor.

 Çanakkale Bienali İnisiyatifi Kurucusu Seyhan Boztepe’nin Genel Sanat Yönetmenliği’ni üstlendiği 9. Çanakkale Bienali, Alper Akyüz, Burak Topçakıl, Deniz Erbaş, Didem Çapa, Ebru Nalan Sülün, Hakan Yılmaz, Rüstem Aslan, Thouli Misirloglou, Ulrika Flink ve Zihni Tümer’in dahil olduğu kurulunun önerileri doğrultusunda şekillenen sanatçı ve sergi projeleriyle Çanakkale’de yeniden sanatsal bir odak oluşturuyor.

Dardanel’in ana destekçiliğiyle hayata geçirilen Çanakkale Bienali, 6 hafta sürecek ana sergileri öncesi, sırası ve sonrasına yayılan bir takvimde, iş birlikleri üzerinden şekillenen kültür-sanat etkinlikleri ve projelerden oluşan bir deneyim alanı olarak işleyecek. Bienal bu içerik zenginliğini kent merkezindeki tarihi ve kültürel mekanlara, Troya Müzesi ve çevresine, bienal tarihinde ilk kez Assos, Küçükkuyu gibi alanlardaki sanat ve kültür yapılanmalarına yaygınlaştıracak.

Bienalin teması çağrışımlarına gönderme yapıyor

Bu edisyonun başlığı olan “Zamana Bırakmak”, deyimin hem birincil anlamına hem de çağrışımlarına gönderme yapıyor. Acilen çözülmesi gereken fakat mevcut koşullarda çözümsüz gibi görünen durumları zamanın sağaltıcı etkisine emanet etmeyi, aciliyetin çağrıştırdığı aceleciliğin yerine serinkanlı olmayı salık veren bir ton taşıyor. Bir yandan “gençlik”le özdeşleşen heyecan, tez canlılık, yüksek enerji gibi halleri, diğer yandan günümüz teknolojilerinin dayattığı hız ve eş zamanlılık baskısı karşısında doğanın ve insanlığın “an”larını daha geniş bir perspektiften ele almayı, farklı çağrışımlarıyla deneyimlemeyi ve duyumsamayı öneriyor.

9. Çanakkale Bienali bu tema kapsamında üç ana eksen üzerinden gençlere odaklanıyor. Dijital teknolojiler, oyun kültürü ve iletişim araçlarından menkul gençliğin görsel kültürü ilk ekseni oluştururken, mesleklerin geleceği, çevresel sürdürülebilirlik ve hareketlilik gibi gençleri etkileyen acil gündemlere dair sanatsal yaklaşımlar Bienal’in yoğunlaşacağı bir diğer bağlam oluyor. Üçüncü eksen ise kültürel mirasın, geleneklerin ve kolektif hafızanın aktarımında ve yorumlanmasında sanatın merkezi işlevine vurgu yapıyor.

ÇANAKKALE BİENAALI 2024 SERGİLERİ 

Troya Müzesi

Troya Müzesi hem Çanakkale’nin hafıza katmanlarını hem de dünya kültür mirasını geleceğe taşıyan bir çağdaş müze olarak, açıldığı 2018 yılından bu yana Çanakkale Bienali’nin sanat üretiminin gelenek - gelecek bağlamına odaklanan sergiler ile bienal içeriğini ve sergi deneyimini zenginleştiriyor. Önceki yıllarda Agah Uğur Koleksiyonuna, Alparslan Baloğlu’nun Troya’ya odaklanan mekâna özgü ve izleyici içine alan yerleştirmesine ev sahipliği yapan Troya Müzesi geçici sergi salonu, 9. edisyonda bu kez Türkiye çağdaş sanat hafızasının önemli temsilcilerinden Maçka Sanat Galerisi’nden bir seçkiyi ağırlıyor. Rabia Çapa ve Varlık Sadıkoğlu tarafından kurulan Maçka Sanat Galerisi, Türkiye’de çağdaş sanatın gelişimine katkı sağlamış, 40 yılı aşkın öyküsü ile bellek niteliğinde bir arşive sahip. Son yıllarda galerinin yönetimini devralan Didem Çapa'nın bu eşsiz sanat belleğiyle, günümüz sanatının dinamikleri ve gelecek vizyonları arasındaki ilişkiye odaklanan çalışmalarından bir seçki sunduğu sergide Akın Güreş, Ani Çelik Arevyan, Aysen Urfalıoğlu, Esra Carus, Fatih Kızılcan, Fırat Engin, Füreya Koral, Gönül Nuhoğlu, Güçlü Polat, Halit Demirel, Ömür Tokgöz, Rabia Seyhan, Serhat Kiraz & Hakan Gündüz, Seyhun Topuz ve Tunç Ali Çam’ın eserleri yer alıyor.

Troya Müzesi’nin farklı noktalarında ise Ecem Dilan Köse’nin mapping tekniğiyle müzenin dış cephesi için ürettiği “Anthrostrata” eseri, Vinci Briffa’nin Odisseia’dan esinlenen video yerleştirmesi, Ati Suffix’in ise Troya Atı’ndan ilham alan kolektif yayını ziyaretçilerle karşılaşmayı bekliyor.

Çanakkale Kent Merkezi

MAHAL Sanat Habitatı

11 yıl önce CABININ tarafından hayata geçirilen MAHAL Sanat merkezi etrafında kümelenen girişimlerle Çanakkale’nin kültür - sanat odağına dönüşen ve kentin mimari hafızasını yansıtan tarihi palamut depolarının olduğu bölge bu edisyonda da bienalin oluşturduğu mekânsal yayılımın odak noktasını oluşturuyor. Üç farklı mekâna yayılan ve SAHA Derneği, Fransız Enstitüsü, Goethe Enstitüsü, Cermodern gibi kültür kurumlarının katkılarıyla hayata geçen sergilerde Ahmet Yiğider, Ataman Girişken, Damla Sari, Jun'ichiro Ishii, Nejat Birecik, Edith Roux, Kaan Tanhan, Johannes Vogl ve Alper Aydın’ın eserleri yer alıyor. Bu sergilerde sanatçıların günümüz görsel kültüründen ilham alan ve etkileşimli dijital teknolojilerden endüstriyel buluntu nesnelere uzanan, işitsel, kokusal (olfaktif) ve fiziksel deneyimleri de sürece dahil eden üretimleri ön plana çıkıyor.

Berkin Gülten, Deniz Kulaksızoğlu & Can Yıldırım, Eda Sütunç, Yabancı, Madlen Hirtentreu ve Yunus Aras’ın yeni üretimlerini bir araya getiren kolektif sergi ise, CABININ küratörlerinden Burak Topçakıl’ın son yıllarda üzerinde çalıştığı, genç kuşaktan sanatçıları odağına alan “Yeni Sıradan / Neo-Ordinay” projesinin gelişim evresini yansıtıyor. Sergi mekanını günümüz gençliğinin görsel evreninin, tuhaf estetiğinin, karamsar alaycılığının, dağınık zihninin ele geçirmesine izin veren sergi yeni kuşak sanatçılarla tanışmak için de özgün bir bağlam oluşturuyor.

Osman Korfmann Kütüphanesi

Kültür için Alan Hareketlilik Programı kapsamında tanışan Ulrika Flink ve Deniz Erbaş, Korfmann Kütüphanesi'nde David Blandy, Jane Jin Kaisen ve Eric Magassa’nın eserlerinden oluşan bir sergi kurguluyor. Arkeoloji, tarih ve kültürel pratiklere odaklanan geniş koleksiyonuyla Türkiye’nin en önemli arkeoloji ihtisas arşivlerinden olan Korfmann Kütüphanesi, geçmiş ile bugün, ritüeller, kimlik, mekân ve güç ilişkilerinin kesişimini keşfetmek için ideal bir arka plan oluşturuyor. Kısmen unutulmuş bir geçmişin hızla gelişen bir şimdiki zamanla kesiştiği anları çağrıştırarak, kaybedilenler ile henüz keşfedilmemiş olanlar arasındaki boşlukta var olan beklenmedik ve muhtemelen farklı bir geleceğe kapı açan sergi, Korfmann Kütüphanesi’nin hem içeriğiyle hem de bir parçası olduğu mahalle ekosistemiyle farklı yönlerden etkileşime giriyor. Kültür için Alan’ın yansıra British Council Yaratıcı İş Birliği Programı ile Danimarka Kültür Enstitüsü’nün katkılarıyla hayata geçen sergide ziyaretçileri dünyalar kurmaya davet eden bir oyun alanı da bekliyor.

Bordo Bina

2018 yılında 6. Çanakkale Bienali kapsamında kapılarını açan Bordo Bina, geçen süreçte sergiler ve farklı etkinliklerle Çanakkale’nin kültür ekosistemini zenginleştiren bir yapı oldu. Segâh Atay tarafından, kent tarihini yansıtan dokusu korunarak güncel bir kimlik kazandırılan Bordo Bina, Aytuğ Aykut, Cem Sonel ve Vasilis Alexandrou’nun eserlerine ev sahipliği yapacak. Sergide ayrıca Bilal Yılmaz’ın Ebru Nalan Sülün danışmanlığında hayata geçirdiği yeni üretimi de ilk kez izleyicilerle buluşacak.

Astim Kolektifi

Son yıllarda Çanakkale’ye göç eden ve ASTİM Sanayi Sitesi’nde buluşan Hakan Yılmaz, Süleyman Yılmaz, Kerem Meriç ve Volkan Babaotu’dan oluşan bu kolektif, dijital medya, immersive teknolojiler, kamusal sanat ve ileri dönüşüm gibi çağdaş sanatın dinamik unsurlarına odaklanan çok disiplinli üretimlerinde ortaklaşıyor. Astim Kollektifi’nin Çanakkale ile ilk buluşması niteliğindeki sergi projesi, Berkin Günsay ve Mustafa Akkaya’nın da katılımıyla üretimin sembolü olan sanayi bölgelerinde doğa ve insan eliyle yaratılan çevresel etkiler üzerine ileri dönüşüm ve dijital sanatı bir araya getiren bir deneyim alanı olarak kurgulandı.

Hakan Yılmaz’ın kurgusuyla Süleyman Yılmaz’ın atölyesinde gerçekleşen sergide ayrıca Zihni Tümer’in davetiyle Erdal Duman ve Murat Cem Baytok’un da yeni üretimleri ilk kez ziyaretçilerle buluşacak.

9. Çanakkale Bienali’nin Yeni Komşuları

Kentin değişen ve dönüşen dinamiklerine duyarlı bir oluşum olan CABININ, son yıllarda büyük kentlerden Çanakkale geneline doğru yaşanan iç göçü de yakından takip etti. Bu süreçte farklı ilçelere ve köylere yerleşen kültür endüstrisinden uzmanlar, yeni oluşum ve mekânsal kümelenmelerle diyaloglar geliştirildi. Böylece Çanakkale Bienali ilk kez merkez dışındaki kurumlarla bağlarını görünür kılacak jestleri bienal programına dahil etti.

Merkezi Assos Antik Kenti'ne komşu bir çiftlik olan Güneşane Vakfı'nda, çocukların yaparak, hissederek ve fark ederek yaşam becerilerini geliştirmeleri amacıyla eğitsel atölye çalışmaları düzenleniyor. Çiftlikte kurulan topluluk yaşamında hem kendi özgünlüklerini keşfediyor hem de birlikte üretmenin gücünü deneyimliyorlar. Bienal kapsamında vakfın çiftliğinde David Bandy’nin çocukları merkezine alarak tarım ve savaş ilişkisine odaklandığı “Toprak, Kas ve Kemik” videosunun özel gösterimleri düzenlenecek. Ayrıca, Güneşane Vakfı ve Danimarka Kültür Enstitüsü iş birliğiyle hayata geçirilen Marika Seidler'in "Doğa Sanat Okulum" projesi, 12-13 Ekim tarihlerinde köyde yaşayan çocuklarla buluşacak.

Adatepe İda Blue Hotel, bölgenin butik bir turizm işletmesi olmanın ötesinde sanata açtığı alan ve özgün sanat koleksiyonuyla Bienal’in bölgede kurduğu iş birliklerinin bir diğeri olacak. 2024 yılı yazında Fatoş Üstek küratörlüğünde İda Blue Hotel’de üretimlerini gerçekleştiren Danimarkalı sanatçı Kirstine Roepstorff’un heykelleri ziyaret edilebilecek.

Küçükkuyu’da bulunan ve bölgenin en köklü kültür kurumlarından olan Zeytinyağı Müzesi de 9. Çanakkale Bienali rotasına dahil oldu. Türkiye'de türünün ilk örneği olarak 2001 yılında açılan Zeytinyağı "Fabrika - Müzesi" bienal süresince sanatçı Jun'ichiro ISHII’nin Japon geleneksel reçine hasadını şiirsel bir dille görselleştirdiği Urushi Video Projesi’ne ev sahipliği yapacak.

İş birlikleri ve Projeler

Bienal süresince Çanakkale’deki sanatseverler ve özellikle de sanata ve yaratıcı endüstrilere ilgi duyan gençleri odağına alacak bir dizi etkinlik de bienalin sanatsal içeriğini zenginleştiriyor ve çeşitlendiriyor.

5 Ekim’de bienal açılış programı kapsamında Kültür için Alan tarafından, A Corner in the World iş birliğiyle düzenlenecek “Uçsuz Bucaksız: Ustalık Sınıfı Programı”nda Ulrika Flink ve Deniz Erbaş İsveç ve dünyadan kamusal sanat uygulamaları üzerine bir söyleşi gerçekleştirecek.

9. Çanakkale Bienali’nin kurumsal destekçisi Kale Grubu’nun katkılarıyla, uzun soluklu bir projenin ilk çalıştayı bienal programı kapsamında hayata geçirilecek. 2 gün sürecek ve KTSM (Kale Tasarım ve Sanat Merkezi)’nin yürütücülüğünü üstleneceği “Kentsel Mekanlarda Sanat” çalıştayında mimar, sanatçı, akademisyen, kültür alanından uzmanlar ve araştırmacılar bir araya gelerek kentlerin kamusal alanlarına yüksek sanatsal niteliğe sahip eserlerin kazandırılması için yol haritası oluşturulacak.

9. Çanakkale Bienali eş destekçisi Trendyol Sanat 31 Ekim’de Marcus Graf ile Sanat Konuşması etkinliğini Çanakkaleli sanatseverlerle buluşturacak. Datassist ise bienal sürecinde başlayıp devam edecek Sanat-Teknoloji-Düşünce buluşmalarının yanı sıra 8 Kasım’da Zeynep Öykü’nün Anlatımlı Arp Konseri’ne ev sahipliği yapacak.

9. Çanakkale Bienali’nin zengin etkinlik programında öne çıkanlar:

COMÜ MSSF Konserleri, Ali Alper Akyüz, Erdinç Alnıak, Yener Pınarbaş ve Deniz Kürşad’ın yürütücülüğünü üstleneceği gençlere yönelik farklı atölye ve söyleşiler, Nini Özönden ve Yıldız Çapkan’ın çocuk sanat atölyeleri, Umut Doğu’nun kurguladığı Flamenko etkinlikleri ve Didem Çatal’ın "Zamana Bırakmak" davetli uluslararası afiş sergisi.

Ayrıntılı etkinlik programına web sitesinden ulaşabilirsiniz: www.canakkalebienali.com