Türk Edebiyatı'nın üretken yazarı Selim İleri vefat etti

Bir süredir rahatsızlığı nedeniyle tedavi gören ünlü edebiyatçı Selim İleri, İstanbul'da 75 yaşında vefat etti.

1998 yılında "Devlet Sanatçısı" unvanına layık görülen  Selim İleri, 1970'lerden itibaren roman, öykü, şiir, deneme, tiyatro, anı, inceleme gibi edebiyatın farklı türlerinde nitelikli eserler ortaya koyan çağdaş Türk edebiyatının üretken kalemlerinden biri oldu.

Edebiyat dünyasına kazandırdığı eserler dışında 20'nin üzerinde senaryo yazan İleri, Yeni Ufuklar, Yeni Dergi, Papirüs, Varlık, Türk Dili, Politika, Dünya, Milliyet, Milliyet Sanat, Gösteri ve Cumhuriyet'in arasında olduğu birçok gazete ve dergide inceleme, eleştiri yazılarıyla yer aldı.

Köşe yazarlığı da yapan İleri, yazı dizileri hazırladı. Radyo ve televizyonlarda kültür sanat programları sundu.

SELİM İLERİ KİMDİR?

Edebiyat kariyerine 1972 yılında yayımladığı “Cumartesi Yalnızlığı” adlı öykü kitabıyla başlamış ve bu eseriyle dikkatleri üzerine çekmiştir.

Selim İleri, ortaöğrenimini İstanbul Alman Lisesi’nde tamamlamış, ardından İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne kaydolmuş, ancak üniversite eğitimini yarıda bırakmıştır. Çocukluğundan itibaren edebiyata ilgi duyan İleri, yazarlık kariyerine genç yaşta başlamış ve kısa sürede kendine has bir üslup geliştirmiştir. Selim İleri 75 yaşında yaşadığı sağlık sorunları sebebiyle aramızdan ayrılmıştır.

Selim İleri’nin eserleri genellikle bireysel ve toplumsal temaları işler. Özellikle İstanbul’un değişen yüzü, geçmişe özlem ve insana dair duygusal derinlik, yazılarında sıkça işlediği konular arasında yer alır. Yazar, Türk edebiyatında modernizmi ve melankoliyi bir araya getiren bir isim olarak tanınır. Klasik Türk edebiyatı ve Batı edebiyatından etkilenmiştir.

ESERLERİ VE ÖDÜLLERİ

Selim İleri edebi hayatı boyunca toplamda yirmi beş roman, on bir öykü ve yirmi dokuz deneme, beş anı, üç tiyatro oyunu, yirmi senaryo yayınladı. Yazar İleri gerçekleştirdiği çalışmalarla bugüne dek sekiz ulusal ödüle layık görüldü.

Selim İleri'nin eserleri ve ödülleri şu şekilde:

SELİM İLERİ ÖYKÜLERİ

Cumartesi Yalnızlığı (1968, Adam)
Pastırma Yazı (1971, Bilgi)
Dostlukların Son Günü (1975, Bilgi)
Bir Denizin Eteklerinde (1980, Altın)
Dostlukların Son Günü (1975, Bilgi) (1978 Sait Faik Hikâye Ödülü)
İlk Gençlik Çağına Öyküler I-II-III (Derleyen) (1980, Kültür Bakanlığı)
Eski Defterlerde Solmuş Çiçekler… (1982, Adam)
Son Yaz Akşamı (1983, Altın)
Kötülük, (1992, Remzi)
Fotoğrafı Sana Gönderiyorum (2006, Doğan)
Yağmur Akşamları (2011, Everest)

SELİM İLERİ'NİN ROMANLARI

Destan Gönüller (1973, Hürriyet)
Her Gece Bodrum (1976, Bilgi) (1977 TDK Roman Ödülü)
Ölüm İlişkileri (1979, Bilgi)
Cehennem Kraliçesi (1980, Altın)
Bir Akşam Alacası (1980, Altın)
Yaşarken ve Ölürken (1981, Altın)
Ölünceye Kadar Seninim (1983, Altın)
Yalancı Şafak (1984, Altın)
Saz Caz Düğün Varyete (1984, Altın)
Hayal ve Istırap (1986, Altın)
Kafes (1987, Özgür Yayın)
Mavi Kanatlarınla Yalnız Benim Olsaydın (1991, Can)
Kırık Deniz Kabukları (1993, Can)
Gramafon Hala Çalıyor (1995, YKY)
Cemil Şevket Bey – Aynalı Dolaba İki El Revoler (1997, Oğlak)
Ada, Her Yalnızlık Gibi (1999, Oğlak)
Solmaz Hanım, Kimsesiz Okurlar İçin (2000, Oğlak)
Bu Yaz, Ayrılığın İlk Yazı Olacak (2001, Doğan)
Yarın Yapayalnız (2004, Doğan)
İstanbul Lâle İle Sümbül (2007, Doğan)
Hepsi Alev (2007, Doğan)
Daha Dün (2008, Doğan)
Bu Yalan Tango (2010, Everest)
Mel’un – Bir Us Yarılması (2013, Everest)
Sona Ermek (2017, Everest)

SELİM İLERİ'NİN DENEMELERİ

Çağdaşlık Sorunu (1978, Günebakan)
Aşk-ı Memnu ya da Uzun Bir Kışın Siyah Günleri (1981, Yazko)
Düşünce Duyarlık (1982, Adam)
Kamelyasız Kadınlar (1983, Yazko)
İstanbul Yalnızlığı (1989, İstanbul Kütüphanesi)
Peride Celal’e Armağan (1996, Oğlak)
Perisi Kaçmış Yazılar (1996, İyi Şeyler)
Sepya Mürekkebiyle Yazıldı (1997, Oğlak)
Kurtuluş Savaşı ve Edebiyatımız (1998, Oğlak)
İstanbul Yıldızlar Altında (1999, Oğlak)
Kırık İnceliklerin Şairi – Behçet Necatigil (1999, Kaf)
Ay Hala Güzel (1999, Kaf)
Biten (İki) Yüzyıl (2000, Oğlak)
Evimizin Tek Istakozu (2000, Oğlak)
İstanbul Seni Unutmadım (2001, Oğlak)
Oburcuğun Edebiyat Kitabı (2002, Doğan)
Rüyamdaki Sofralar (2003, Doğan)
Uzak, Hep Uzak (2003, Doğan)
İstanbul’un Sandık Odası (2004, Doğan)
Kar Yağıyor Hayatıma (2005, Doğan)
Cengiz Tacer – Denizden Yana, Çölden Yana (2005, Milli Reassürans)
İstanbul Hatıralar Kolonyası (2006, Doğan)
İstanbul’un Tramvayları Dan Dan (2008, Doğan)
İstanbul İlk Romanımda Leylak (2009, Everest)
Oburcuk Mutfakta (2010, Everest)
Yaşadığım İstanbul (2012, Everest)
İstanbul Mayısta Bir Akşamdı (2014, Everest)
Edebiyatımızın Sevdiğim Romanlar Kılavuzu (2015, Everest)
İstanbul Bu Gece Yine Sensiz (2016, Everest)

SELİM İLERİ'NİN HATIRA KİTAPLARI

Annem İçin (1983, Ada)
Hatırlıyorum (1984, Altın)
Seni Çok Özledim (1986, Özgür Yayın)
O Yakamoz Söner (1987, Ada)
Anılar; Issız ve Yağmurlu (2002, Doğan)

SELİM İLERİ'NİN ŞİİR KİTABI:

Ay Işığı (1986, Özgür Yay.)

SELİM İLERİ SÖYLEŞİLERİ

Atilla İlhan, Nam-ı Diğer Kaptan (2002, İş Bankası)
Şimdi Seni Konuşuyorduk (2007, Doğan)
O Aşk Dinmedi (Ayşe Sarısayın ile) (2017, Everest)

SELİM İLERİ'NİN TİYATRO ESERLERİ

Cahide – Ölüm ve Elmas (1995, YKY)
Allahasmarladık Cumhuriyet (1997)
Ölü Bir Kelebek – Toplu Oyunlar (1998, Oğlak)

SELİM İLERİ SENARYOLARI

2007 – Kilit (Sinema Filmi)
1999 – Kerem (TV Filmi)
1994 – Bir Aşk Uğruna (TV Dizisi)
1992 – Yedikuleli Mihriban (TV Dizisi)
1992 – Her Gece Bodrum (Sinema Filmi)
1990 – Yalancı Şafak (TV Dizisi)
1990 – Bir Yalnız Melek (Sinema Filmi)
1989 – Hiçbir Gece (Sinema Filmi)
1987 – Afife Jale (Sinema Filmi)
1982 – Seni Kalbime Gömdüm (Sinema Filmi)
1982 – Göl (Sinema Filmi)
1981 – Kırık Bir Aşk Hikayesi (Sinema Filmi), diyaloglarını yazdı
1978 – Seninle Son Defa (Sinema Filmi)
1975 – Çapkın Hırsız (Sinema Filmi)
1974 – Askerin Dönüşü (Sinema Filmi)
1973 – Cennetin Kapısı (Sinema Filmi)
1973 – Bir Demet Menekşe (Sinema Filmi)
1972 – Yaralı Kurt (Sinema Filmi)
1972 – Kadın Yapar (Sinema Filmi)
1972 – Günahsızlar (Sinema Filmi)

Selim İleri'nin Rol Aldığı Filmler

1990 – Soğuktu ve Yağmur Çiseliyordu (Sinema Filmi) 1990, Yazar
1991 – Şen Dullar (TV Dizisi)

Selim İleri'nin Yönettiği Filmler

1989 – Hiçbir Gece (Sinema Filmi)
1992 – Yedikuleli Mihriban (TV Dizisi)

SELİM İLERİ'NİN ÖDÜLLERİ

1976 – Sait Faik Hikaye Armağanı, Dostlukların Son Günü ile
1977 – Türk Dil Kurumu Roman Ödülü, Her Gece Bodrum ile
1981 – SİYAD En İyi Senaryo Ödülü, Kırık Bir Aşk Hikayesi ile
1991 – Türkiye Yazarlar Birliği Roman Ödülü, “Mavi Kanatlarınla Yalnız Benim Olsaydın” ile
1997 – Afife Jale ve Avni Dilligil Ödülü, “Allahaısmarladık Cumhuriyet” ile
1998 – Devlet Sanatçısı unvanı, “Mihri Müşfik: Ölü Bir Kelebek” oyunu ile
2002 – Orhan Kemal Roman Ödülü, “Bu Yaz, Ayrılığın İlk Yazı Olacak” ile
2021 – Erdal Öz Edebiyat Ödülü