Sinematek geri döndü

Kadıköy Belediyesi, 12 Eylül 1980 darbesiyle kapanan Sinematek Derneği’nden sonra Sinematek ruhunu yeniden canlandırıyor. Yoğurtçu Parkı yakınlarında inşaatına başlanan ve 2018 yılı sonunda tamamlanması planlanan Sinematek/Sinemaevi Caddebostan Kültür Merkezi’nde düzenlenen bir etkinlikle tanıtıldı.

SİNEMANIN BELLEĞİ ‘SİNEMATEK/SİNEMAEVİ’ KADIKÖY’DE YENİDEN HAYAT BULUYOR

Yönetmen Pelin Esmer ve Tayfun Pirselimoğlu’nun konuşma yaptığı geceye, Kadıköy Belediye Başkanı Aykurt Nuhoğlu ve Sinematek/Sinemaevi’nin yeniden hayata geçmesinde büyük katkıları olan Jak Şalom’un yanı sıra Cevat Çapan, Ercan Kesal, Filiz Kutlar, Burçak Evren, Belmin Söylemez, Mustafa Ünlü, Sevin Okyay gibi çok sayıda isim katıldı.

“SİNEMATEK SADECE KADIKÖY İÇİN DEĞİL, TÜRKİYE İÇİN ÖNEMLİ OLACAK”

Sinemaseverlere seslenen Kadıköy Belediye Başkanı Aykurt Nuhoğlu, nüfusun sanata yönelik ihtiyaçlarının da karşılanması gerektiğinin altını çizerek ‘Sinematek 1965 yılında kuruldu. Kurulduğu zaman İstanbul’un nüfusu 1 milyon 800 bindi. 12 Eylül’de kapandığında ise 4 milyon 800 bin. 2018’e gelindiğinde nüfus 15 milyon oldu. Geçen 40 yıllık süre içerisinde bir tek tiyatro, alışveriş merkezleri dışında sinema yapılmadı. İstanbul gökdelenlerin, binaların, inşaatların yükseldiği bir kent oldu. Oysaki kentte yaşayan insanların ihtiyaçları arttıkça artıyor. Geçmişle olan bağların kurulması ve bütün bu kültür birikiminin geleceğe aktarılması gerekiyor. Sinematek sadece Kadıköy için değil İstanbul için, Türkiye için önemli olacak’ diye konuştu.

“SİNEMATEK SİNEMA MİRASINA SAHİP ÇIKMAK DEMEKTİR”

5 Ağustos 1965 tarihinde Onat Kutlar ve arkadaşları tarafından İstanbul'da kurulan Sinematek Derneği'nin kayıtlı ilk üyesi olan ve yıllar sonra Sinematek’in yeniden Kadıköy’de kurulmasına öncülük eden Jak Şalom sözlerine “Kendimi ödüllendirilmiş biri gibi görüyorum” diyerek başladı. Sinematek hakkında bilgi veren Şalom, ‘Sinematek bir film kültürü kurumudur. Sinema mirasına sahip çıkmak demektir. Sinematek bir arşiv koleksiyondur. Sinemayı sinema yapan her şeydir’ dedi. Sinemaya gönül verenlere seslenen Şalom, Türkiye’de bir sinema koleksiyonun oluşması ve zenginleştirilmesi için çağrıda bulundu. Şalom ‘Sinematek umarım hep birlikte büyür, hep birlikte gelişir ve hep birlikte güzel filmlerin heyecanını tadarız’ dedi.

‘ÖNEMLİ BİR EKSİKLİĞİ GİDERECEK BİR MUCİZE’

Yönetmen Pelin Esmer ve Tayfun Pirselimoğlu Sinematek/Sinemaevi tanıtım gecesinde konuşma yaptı. Pelin Esmer ‘İlk Sinematek kurulduğunda daha doğmamıştım. Kapandığında ise daha çocuktum. Ama bu sefer yetiştim. Kaçırdığım için çok üzüldüğüm şeylerden biriydi. O eksik kapandı. Katıldığımız festivallerde yabancı yönetmenler hava atıyor, hepsinin kentinde sinematek var. Şimdi ben de kıvana kıvana anlatacağım. En kısa zamanda gerçekleşmesini ümit ediyorum’ dedi. Tayfun Pirselimoğlu ise Sinematek’in kurulmasını ‘Sinema profesyonellerinin bir çatı altında konuştukları, tartıştıkları, çalıştıkları bir yer çok önemli. Sinemanın böyle bir şeye ihtiyacı var. Bizim için çok önemli bir eksikliği ortadan kaldıracak bir mucize’ olarak değerlendirdi. Sinematek/Sinemaevi tanıtım gecesi, yönetmen Ernst Lubitsch’nin 1942 yapımı ‘To Be or Not To Be’(Olmak veya Olmamak) filminin gösterimi ile son buldu.

ONAT KUTLAR ÖNCÜLÜĞÜNDE KURULMUŞTU
Dünyanın farklı ülkelerinde 1930’lardan bu yana varolan sinematek geleneği, Türkiye’de Sinematek Derneği adı altında Onat Kutlar, Şakir Eczacıbaşı, Hüseyin Baş ve arkadaşları tarafından 1965 yılında kuruldu. 1980 askeri darbesiyle kapanan Sinematek’in film, fotoğraf, afiş ve kitap arşivi de yok oldu. Bugün ise Türk ve dünya sinemasının birikimi Sinematek Derneği’nin ilk resmi üyesi olan Jak Şalom’un girişimiyle yeniden hayat bulacak.

İNŞAAT TÜM HIZIYLA SÜRÜYOR
Sinema izleyicisine düzenli ve sistematik programlarla, sinema tarihine mal olmuş yerli ve yabancı sinemadan örneklerin sunulacağı Sinematek/Sinemaevi 2018’in son aylarından itibaren Kadıköy Yoğurtçu Parkı yakınlarında yepyeni bir binada hayata geçecek. Temeli atılan ve inşaatı tüm hızıyla devam eden Sinematek/Sinemaevi binasında bütün teknik yeniliklerle donatılmış 200 kişilik bir salon bulunacak.

SİNEMA KÜLTÜRÜNÜ KORUMAK VE YAYMAK AMACIYLA KURULDU
Kadıköy’ün sosyal hayatına yeni bir soluk getirecek Sinematek/Sinemaevi’nde, sessiz sinema döneminden günümüze kadar çekilmiş filmler bir araya getirilerek, bir film arşivi oluşturulacak. Ayrıca Sinemaevi'nde gösteriler, sergiler, sinema sanatı ile ilgili seminer, sempozyum ve konferanslar, sinema insanlarıyla sohbetler düzenlenecek. Bu mekân eski ile yeni arasında köprü oluşturma görevi ve anlayışıyla kapılarını bütün sinemacılara ve sinemaseverlere açık tutacak.

SİNEMATEK NEDİR?
Sinematek/Sinema Evi bir sinema kültürü̈ kurumudur. Sinema yapıtlarını koruma altına alır, bu konuda araştırmalar yapar ve yaptırır, sinema kültürünü yaymak için gösterimler düzenler.
Sinema ile ilgili her türlü̈ film, fotoğraf, belge, aygıt ve benzerlerini uluslararası standartlarda arşivler, aynı konularda çalışan uluslararası kurum ve kuruluşlarla ilişki kurar.
Sinematek aynı zamanda bir Sinemaevi’dir. Ülkemizin sinema sanatçıları Sinemaevi’nde toplanabilir, filmlerini basına tanıtabilir, gösterebilir, ilk gösterimlerini yapabilirler.
Sinematek filmleri haftada altı gün, günde iki seans, orijinal dillerinde ve Türkçe altyazılı olarak “ara”sız gösterir. Her filmle beraber izleyicilere filmle ilgili bir bilgi notu sunulur.
Programlarında büyük sinema klasiklerine görülmesi zor veya mümkün olmayan eski ve ilginç ilk filmlere yer verir. Türk sinemasının eski ve yeni filmlerinden örnekler sunar.
Sinematek sergiler açar, seminerler, atölyeler, konferanslar düzenler.
Bütün dünyada büyük yankılar uyandırdıkları halde ülkemizde gösterim imkânı bulmayan yönetmenlerin filmlerini, sinemalarda hiç filmi gösterilmemiş veya pek az gösterilmiş ülkelerin sinemalarını tanıtır.
Sinematek’in kitaplığı araştırmacıların kullanımına açıktır.
Öğrenciler ve araştırmacılar, çalışmaları için gerekli gördükleri filmleri, film izleme köşelerinde izleyebilirler.
Film türleriyle ilgili toplu gösteriler yapar.
Sinema sanatına damgasını vurmuş ünlü akımların örneklerini özel programlar ve bilgilendirici broşürlerle sunar.
Belgesel ve kısa film programları sunar.
Sinematek’in kitaplığı araştırmacıların kullanımına açıktır.
Öğrenciler ve araştırmacılar, çalışmaları için gerekli gördükleri filmleri, film izleme köşelerinde izleyebilirler.
Filmlerden önce ve sonra, herkes izlenimlerini, her türlü tartışmaya açık yazlık ve kışlık kafede tanıdık tanımadık herkesle paylaşabilir.