Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca, kamuoyunda "İmar Barışı" olarak bilinen ve 13 milyon konutun imar ve iskan sorununu çözmesi hedeflenen Yapı Kayıt Belgesi verilmesine ilişkin düzenlemenin usul ve esasları belirlendi.
Çevre ve Şehircilik ile Maliye Bakanlıkları tarafından hazırlanan, "Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar" başlıklı tebliğ, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Tebliğ, Yapı Kayıt Belgesi müracaatı, bu belgenin bedelinin hesaplanması ve ödenmesi, belge verilen Hazineye ait taşınmazların satışı, Yapı Kayıt Belgesi düzenlenmeyecek yapılar ile bu belgenin düzenlenmesi safhasında yalan beyanda bulunanlar hakkında yapılacak işlemlere ilişkin hususları kapsıyor.
Buna göre, Yapı Kayıt Belgesi 31 Aralık 2017'den önce yapılmış yapılar için verilecek. Belge için müracaatlar 31 Ekim 2018'e kadar yapılacak, belge bedeli ise 31 Aralık 2018'e kadar ödenebilecek.
Tebliğle, gerektiği durumda Bakanlar Kurulu başvuru ve ödeme süresini bir yıla kadar uzatabilecek.
- Müracaatlar e-Devlet üzerinden yapılacak
Yapı Kayıt Belgesi için müracatlar, yapı maliklerinden herhangi birisi veya vekili tarafından, e-Devlet üzerinden "Yapı Kayıt Belgesi Formu"nun doldurulmasıyla veya kurum ve kuruluşlara yapılabilecek.
Müracaatların e-Devlet üzerinden yapılması durumunda, formun eksiksiz olarak doldurulması ve Yapı Kayıt Belgesi bedelinin yatırılmasından sonra Yapı Kayıt Sistemi tarafından oluşturulan yapı belgesi, talepte bulunan yapı sahibince e-Devlet kanalıyla alınabilecek.
Başvuru kurum ve kuruluşlara yapılmışsa, Yapı Kayıt Belgesi Formu müracaat sahibinin beyanına göre eksiksiz doldurulup Yapı Kayıt Belgesi bedelinin yatırılması sağlandıktan sonra form sistem üzerinden onaylanmak üzere müdürlüğe gönderilecek. Daha sonra bir örneği talepte bulunan yapı sahibine verilecek.
Uygulama kapsamında her yapı için sadece bir Yapı Kayıt Belgesi düzenlenecek.
- Ödemeler nasıl yapılacak?
Düzenleme kapsamında Yapı Kayıt Belgesi bedeli, yapının bulunduğu arsanın 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu'na göre belirlenen emlak vergi değeri ile yapının yaklaşık maliyet bedelinin toplamı üzerinden, konutlarda yüzde 3, ticari kullanımlarda yüzde 5 olarak belirlendi.
Yapı Kayıt Belgesi bedeli, yapının bulunduğu arsanın emlak vergi değeri, ilgili belediyeden temin edilen arsa ve arazi asgari metrekare birim değerleri esas alınarak hesaplanacak.
Buna göre, tarımsal amaçlı basit binalar için metrekareye 200 lira, 1-2 katlı binalar ve basit sanayi yapıları için metrekareye 600 lira, 3-7 katlı binalar ve entegre sanayi yapıları için metrekareye bin lira, 8 ve daha yüksek katlı binalar için metrekareye bin 600 lira, lüks binalar, villa, alışveriş kompleksi, hastane gibi yapılar için de metrekare başına 2 bin lira, güneş enerjisi santrallerinde (GES) ise megavat başına 100 bin lira esas alınarak hesap edilecek.
Söz konusu bedel, yapının bulunduğu arsanın emlak vergi değeri ile binanın toplam yapı alanı dikkate alınarak hesaplanacak yapı yaklaşık maliyet bedelinin toplamı üzerinden, konut ve ticari olarak tek kullanımlı veya karma kullanımlı olup olmadığı gözetilecek. Karma kullanımlı yapılarda konut ve ticari olarak kullanılan alanların arsa oranları ayrı ayrı dikkate alınarak, konutlarda yüzde 3, ticari kullanımlarda yüzde 5 katsayısıyla çarpılacak.
- Ruhsatsız binaya bedelin tamamı ödenmeden belge düzenlenmeyecek
Yapı malikleri, yapı ruhsatı veya yapı kullanma izni bulunmayan yapılardaki aykırılıklarda yapının tamamı için hesaplanan Yapı Kayıt Belgesi bedeline, kendi bağımsız bölümünün kullanım durumuna göre eşit olarak katılmak zorunda olacak.
Yapı ruhsatı veya yapı kullanma izni bulunmayan yapılardaki aykırılıklarda ise Yapı Kayıt Belgesi bedelinin tamamı ödenmeden Yapı Kayıt Belgesi düzenlenmeyecek.
Bu kapsamda Yapı Kayıt Belgesi bedelinin tamamını ödeyen malik, genel hükümler çerçevesinde diğer yapı maliklerinden kendi paylarına düşen miktarı talep etme hakkına da sahip olacak.
Yapı kullanma izni alındıktan sonra yapılmış aykırılıklarda, aykırılık hangi bağımsız bölüm/bölümler ile ilgili ise o bağımsız bölümlerin maliklerinin kendi paylarına düşen bedeli ödemeleri durumunda aykırılığı olan bağımsız bölüm belirtilerek söz konusu belge düzenlenecek.
Bağımsız bölümünde aykırılık olmasına rağmen kendi payına düşen bedeli ödemeyen ve aykırılığı olan bağımsız bölümünü gösteren Yapı Kayıt Belgesi almayanlar, aynı binada başka bir bağımsız bölüm için düzenlenen Yapı Kayıt Belgesinden faydalanamayacak.
Yapı Kayıt Belgesi bedeli, genel bütçenin ilgili cetveline gelir kaydedilmek üzere, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının merkez muhasebe birimi hesabına yatırılacak.
- Yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilecek
Tebliğe göre, Yapı Kayıt Belgesi verilen yapıların malikleri, bu belgenin bir örneğini belediye ve mücavir alan sınırları içinde ilgili belediyesine, bu sınırlar dışında il özel idaresine vermek zorunda olacak.
Belge verilen yapılara, talep halinde ilgili mevzuatta tanımlanan ait olduğu abone grubu dikkate alınarak geçici olarak su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilecek.
Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları da iptal edilecek.
Belge alındıktan sonra, yapı ruhsatı alıp da yapı kullanma izin belgesi almamış veya yapı ruhsatı bulunmayan yapılarda, yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın kullanım maksadı değişiklikleri de dahil olmak üzere tapuda cins değişikliği ve kat mülkiyeti tesisi yapabilecek.
Bunun için Yapı Kayıt Belgesi, mevcut yapının veya yapıların dış cepheler ve iç taksimatı bağımsız bölüm, eklenti, ortak yerlerinin ölçüleri ve bağımsız bölümlerin konum ve büyüklüklerine göre hesaplanan değerleriyle oranlı arsa payları, kat, daire, iş bürosu gibi nevi ile bunların birden başlayıp sırayla giden numarası ve bağımsız bölümlerin yapı inşaat alanı ve maliklerini de gösteren ve mimar tarafından yapılan ve ana gayrimenkulün maliki veya bütün paydaşlarca imzalanan ve elektronik ortamda tapu müdürlüğüne ibraz edilen proje, imar planlarında umumi hizmet alanlarına denk gelen alanların terk edildiğine dair ilgili belediyesinden alınan belge, bağımsız bölümlerin kullanılış tarzına, birden çok yapının varlığı halinde bu yapıların özelliğine göre hazırlanmış, kat mülkiyetini kuran malik veya maliklerce imzalanmış yönetim planı, Yapı Kayıt Belgesi ile zemin ve mimari proje uyumunu gösteren özel harita mühendislik büroları veya lisanslı harita kadastro büroları tarafından düzenlenmiş zemin tespit tutanağı ile ilgili tapu müdürlüğüne müracaatta bulunulabilecek.
Ancak daha önce Yapı Kayıt Belgesi için ödenen meblağ kadar bir bedelin Bakanlık hesabına yatırılmasından sonra, tapu müdürlüğünce belirtilen işlemler yapılabilecek.
Kat mülkiyetine geçilmiş olması 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun'un ek 1'inci maddesinin uygulanmasına da engel teşkil etmeyecek.
- İnşaat halindeki yapılar da düzenleme kapsamında
Öte yandan, inşaat halindeki yapılara da 31 Aralık 2017 tarihi itibarıyla bitmiş kısımları için ilave inşaat alanı ihdas etmemek şartıyla Yapı Kayıt Belgesi verilebilecek. Ayrıca Yapı Kayıt Belgesi verilen kısımların eksik inşaat işleri tamamlanabilecek.
Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarda ruhsat alınmaksızın yapılabilecek basit onarım ve tadilatlara izin verilen düzenleme kapsamında belge sahibi yapılarda iş yeri açma ve çalışma ruhsatı da yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın verilebilecek.
- Hazine ve belediyeye ait taşınmazlar üzerindeki yapılar ne olacak?
Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıların Hazineye ait taşınmazlar üzerine inşa edilmiş olması halinde, Yapı Kayıt Belgesi sahipleri ile bunların kanuni veya akdi haleflerinin talepleri üzerine bu taşınmazlar Bakanlıkça tespit edilen veya ettirilen rayiç bedel üzerinden doğrudan satılacak.
Bu şekilde yapılacak satışlarda satış bedeli, en az yüzde 10'u peşin ödenmek üzere 5 yıla kadar taksitlendirilebilecek. Taksit tutarlarına ödeme tarihine kadar kanuni faiz oranının yarısı uygulanacak.
Taşınmazın yüz ölçümü büyük, üzerindeki yapının küçük bir alanı kaplaması halinde yapının bulunduğu alan parsellere ayrılacak, bunun mümkün olmaması durumunda ise taşınmaz hisseli olarak satışa çıkarılacak.
Belediyelerin özel mülkiyetinde olan taşınmazlar üzerine inşa edilmiş yapılara ise Yapı Kayıt Belgesi verilebilecek. Böyle bir durumda, Yapı Kayıt Belgesi sahipleri ile bunların kanuni veya akdi haleflerinin talepleri üzerine bedeli ilgili belediyeye ödenmek kaydıyla taşınmazlar rayiç bedel üzerinden belediyelerce doğrudan bunlara satılabilecek.
- Boğaziçi sahil şeridi ve tarihi alanlardaki yapılara belge yok
Tebliğle, Yapı Kayıt Belgesi düzenlenmeyecek yapıların ayrıntıları da belirlendi.
Buna göre, 18 Kasım 1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu'nda tanımlanan Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi ile İstanbul tarihi yarımada içinde 3194 sayılı kanunun geçici 16'ncı maddesi uyarınca adı geçen kanuna eklenmiş kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanlarda ve Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanı'nda bulunan yapılar ile üçüncü kişilere ait özel mülkiyete konu taşınmazlar üzerinde bulunan yapılar, kesinleşmiş planlar neticesinde sosyal donatı alanı olarak belirlenmiş ve Maliye Bakanlığınca aynı amaçla değerlendirilmek üzere ilgili kurumlara tahsis edilmiş Hazineye ait araziler üzerinde bulunan yapılar hakkında Yapı Kayıt Belgesi düzenlenemeyecek.
Yapı Kayıt Belgesi düzenlenemeyecek yapılar için bu belgenin düzenlendiğinin tespit edilmesi durumunda ise belge iptal edilecek ve bu belgenin sağlamış olduğu haklar geri alınacak. Ayrıca Yapı Kayıt Belgesi bedeli olarak yatırılmış bedel de iade edilmeyecek, belge düzenlenmesi safhasında yalan ve yanlış beyanda bulunulan müracaat sahibi hakkında suç duyurusunda bulunulacak.
- Yapı Kayıt Belgesinin geçerlilik süresi
Yapı Kayıt Belgesi, yapının yeniden yapılması veya kentsel dönüşüm uygulamasına kadar geçerli olacak.
Belge, düzenlenen yapıların yenilenmesi durumunda ise yürürlükte olan imar mevzuatı hükümleri uygulanacak. Yapının depreme dayanıklılığı ve yapının fen ve sanat norm ve standartlarına aykırılığı hususu ise malikin sorumluluğunda olacak.
Öte yandan, Yapı Kayıt Belgesi verilmesine ilişkin iş ve işlemlerin denetimini de Bakanlık yürütecek.
Yapı Kayıt Belgesi düzenlenmesi safhasında e-Devlet sistemi üzerinden veya kurum ve kuruluşlara yapılan müracaatta yalan ve yanlış beyanda bulunanlar hakkında 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun "Resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan" başlıklı 206'ıncı maddesi uyarınca suç duyurusunda bulunulacak.
Belge düzenlenmesi safhasında yalan ve yanlış beyanda bulunulan husus Yapı Kayıt Belgesi bedelinin eksik olarak hesaplanmasını sağlamışsa, eksik alınan bedel, ilgilisinden alınacak. Bunun ödenmemesi halinde verilmiş olan Yapı Kayıt Belgesi iptal edilecek ve daha önce yatırılmış bedel iade edilmeyecek.
Yorumlar