Empedokles'in tanrılaşması ve ölümü

Empedokles, bilgisinin doğal güçleri için anahtar olduğunu, bilgisiyle yağmur yağdırabileceğini ve hatta ölüleri diriltebileceğini ileri sürmüştür.

Empedokles bir deha idi: Bir kenti kasıp kavuran veba salgınını, o kenti çevreleyen bataklıkları kurutarak önlemişti. Doğduğu kent olan Agrigentum'un havasını sağlıklı kılmak amacıyla, kuzey rüzgarına yol açabilmek için şehri kuzeyden çevreleyen kayaları parçalatmıştır.

Ama dehası ve halkın gösterdiği ilgi Empedokles'i yoldan çıkarmıştı. Yoldan çıktığı zaman şöyle diyordu Empedokles: "Ben, aranızda, ölümlü olarak ölümsüz Tanrı gibi dolaşıyorum. Beni her yerde, bir böylesi olarak karşılıyorlar, başıma da çiçeklerden taç örüyorlar. Parlak kentlere ayak bastığımda ise, erkek ve kadınlar bana tapıyorlar. Ardımdan, binlerce kişi geliyor ve benden kurtaracak yolun nerede olduğunu, ağır hastalıkların derin yaralar açtığı acılardan kurtulma çarelerini, kehanetleri öğrenmek istiyorlar."

Tabi Empedokles kendini tanrı ilan ederken mutlak anlamda Tanrı değil de Yaradan'ın kendisine tanrısal güçler vermiş olduğunu kastediyordu. Örneğin Empedokles, bilgisinin doğal güçleri denetlemek için anahtar olduğunu, bilgisiyle yağmur yağdırabileceğini ve hatta ölüleri öte alemden geri getirebileceğini ileri sürmüştür. Bu düşünceleri nedeniyle kendisinin büyücü olduğu söylentisi ortaya çıkmıştır.

Sonunda bu haddini bilmezlik halkın Empedokles'e olan sevgi ve saygısını yok eder. Halk, Empedokles'i memleketten kovar. Empedokles de halkına gerçekten tanrısal güçlere sahip olduğuna inandırmak için kendisini Etna yanardağının alevleri içine atar.

Ünlü Alman şairi Friedrich Hölderlin’in (ö. 1843) bu olayı konu edinen “Empedokles” adlı bir oyun yazmıştır.

Geniş bilgi için bkz., Prof. Dr. Melahat Özgü "Empedokles'in Ölümü" Hölderlin'in İlk Ve Son Tragedyası, 1971, Tiyatro Araştırmaları Dergisi,