Metin tabanlı kehanet yöntemleri, kitap falı ve tefeül geleneği

METİN TABANLI KEHANET YÖNTEMLERİ, KİTAP FALI VE TEFE'ÜL GELENEĞİ.

Kutsal bir kitaptan, rastgele bir sayfa seçerek, belli bir dilek ve niyetle, kutsal manevi içgörü ya da
kehanet arama pratiğine; kitap falı (Bibliomancy) denilmektedir. Bundan farklı bir terim olan,
bibliyomani-kitap düşkünlüğü ile karıştırılmamalıdır. Edebiyat veya müzik eserlerinde, el
yazmalarında, kadim belgelerde bu yöntemle yazıları yorumlayarak kehanette bulunmak, sanatsal
bir fal şekli olarak kabul edilir.

Herhangi bir sayfa açılır ve gözler kapalı iken, kitapta bir satıra işaret edilir. Kitaplar daima kutsal
veya nitelikli metinleri içermelidir. I Ching'in, geleceği tahmin etmek için ilk kez kullanılmasından
bu yana 3000 yıl geçmiştir. Homeros'un ünlü destanlarından İlyada ve Odesa, antik Yunanlılar için
kehanet kitabı bazında ortak seçimlerdi. Hıristiyanlar arasında, İncil, İslam kültürlerinde Kur'an,
Mesnevi, Divan-ı Kebir Ortaçağ'da Aeneis (Romalı şair Vergilius'un Roma İmparatorluğu'nun
destanı sayılan epik destanı), Menachem Mendel Schneerson'un 30 ciltlik İbranice mektup
koleksiyonu; Igrot Kodesh gibi metinler daima yaygın olarak kullanılmıştır.

1800'lerde kitaplar herkes için yaygınlaşmıştı. Doğaüstü ve okült eserlere ilgi bu dönemde artmaya
başladı. Bir kitap açmak ve rastgele bir bölüm seçmek, tıpkı burç falı okumak gibi günlük bir
alışkanlık haline gelmişti, medyuma gider gibi kitap falı okuması yapanlara da başvuruluyordu.
Bu yöntemle; gerçeği yansıttığınıza inandığınız bir kitap seçmek, ciltten tutarak açık düşmesine izin
vermek veya gözler kapalıyken rastgele açarak bir satıra parmakla işaret etmek, ya da bir pasajı
geleceğe dair bilgece haberler içeren konumda görerek yorumlamak gerekiyordu.

Bazen, çok sayıda tahta, kağıt gibi malzemeye kitaplardan birkaç ayet, şiir veya cümle yazılır,
bunları bir kutuda sallayarak rastgele birini seçerlerdi. Kimi insanlar, üzerini kağıda yazılı
ayetlerin kapladıkları büyük bir masaya zar atarak, hayır,şer, ölüm tarihi gibi arayışlara varan
soru işaretlerini yorumlamaya çalışıyorlardı.

Çoğunlukla bir kitap sık açılırsa yer yapar ve hep ayni yerden açılabilirdi, işte bu yüzden zar atma
yoluna baş vuruluyor veya kütüphanelerden rastgele bir kitap seçiliyordu. Bu aynı zamanda, bir
kitap, bir raftan kendi başına düşmüşse de geçerliydi.

Antik Roma'da, Sortes kehanet yöntemi için, bir kitabın içindekiler ya da sınıflamalar kısmına
parmak basılmaktaydı.

TEFE'ÜL

Tefe'ül (hayırlıya yormak) Osmanlı zamanında, üst kademeden halka uzanan bir çerçevede tefe'ül
geleneği halinde, geleceğe dair bir kehanet ihtiyacından hareketle ortaya çıkmış, kimi zaman şiirler
aracılığı ile şairler; İslami unsurlarla birlikte harmanlanmış ve aşk, sağlık, iş, ilgi, yolculuk, şans,
düşmanlık, savaş, sefer gibi tefe'ül konuları için sık sık tefe'ülde bulunmuşlardır.

Tefe'ül, bir kitap falı türü olarak kutsal kitapların, tanınmış şairlerin divanlarının veya tasavvuf
eserlerinin, divanların, seyahatnamelerin, cönk defterlerinin bir dilek, bir niyet tutulup gelişigüzel
açılması ile, bakışa denk gelen ilk satırların yorumlanmasını gerektirirdi.

Kitap falı için hangi eserlerin açılması, hangi yöntemlerin, ne şekilde kullanılması gibi önerilerin
bulunduğu çeşitli dillerde falnameler vardır. Falname adı ile bilinen Osmanlıca eserin alanı; 24
divan şairi adına tertip edilmiş, 24 fal niyeti'dir. Tüm şairler, özgün mahlaslarının ilk harfi dikkate
alınarak, Osmanlı Türkçesi alfabesi ile sıralanmıştır. İçerikteki kafiyeli dörtlüklere, herhangi bir
konuda fal için, şair adlarından bir kura çekilip, zar ile çıkan sayıya göre fal dörtlüğü okunur.
Bilinmeyenleri bilmeye, tahmin etmeye çalışan fal talipleri, tüm sırların sahibi olan Yaradan'a
namaz ve duanın, Fetih gibi surelerin, salat ve selamların ardından yine İhlas ve Fatiha ile niyet
tutup sayfa açmakta ve hayırlı bir alamet gösterebilecek satırlara rastlayacaklarını
ummaktaydılar.

İnsan çok sıkıntılı iken, dört dönerek bir cevap arıyorsa, ya da şüphe içinde ise, adeta umut ışığına sımsıkı sarılır gibi, hayra yormak üzere tefe'üle başvurabilirdi. Bu bir hayra yorma amacı taşıdığı için fal okundan ayrı görülürdü, hüsn-i zan sayılırdı, bu nedenle de çok yaygındı.

Önemli şairler tefe'ülde bulunmuşlar ve birçok beyitle toplumun kararsızlık, duraklama ve kuşku
duyduğu genel veya özel konuları sonuçlandırıcı, şüpheleri giderici sözlerle, kararlara yardımcı
olmayı amaçlamışlardı. Bir yabancı diyara çıkılması gereken her sefer için, Padişahlara Kur'an-ı
Kerim ile tefe'ül yapılması ise olağandı. Bunlar, ayet, sure veya karşılaşılan harfin yorumlanması
ile mümkündü ki, her harfin derin sırları dahi, kehanetler için yeterliydi. Ne var ki, her isteyenin,
ilim sahibi olmadan Kur’an ile tefe’ülde bulunmalarına olumlu bakılmamıştır.

Ferda Ercan Uyulan - Mistikalem.com
www.facebook.com/okultizmveenerji

[email protected]