Uzaydaki yeni keşif asfalttan daha koyu renkli bir gezegenin varlığını gösterdi.
Sonuçlar aynı zamanda benzer hacme sahip diğer gezegenlerin gözlemleriyle de ters düşmektedir. Kanada McGill Üniversitesi ve İngiltere’de bulunan Exeter Üniversitesi’nden bir araştırma ekibi, NASA/ESA’daki Uzay Teleskobu Görüntü Spektrografı’ını (STIS) ve Hubble Uzay Teleskobu’nu kullanarak ötegezegenin atmosferinin bileşimini öğrenmek amacıyla ne kadar ışık yansıttığını ölçtü.
Araştırmadan elde edilen sonuçlar oldukça şaşırtıcıydı.
Işığı yutan gezegen WASP-12b’nin aklık derecesi (albedo değeri) en fazla 0.064 olarak ölçüldü. Albedo değerindeki bu düşüklük; gezegenin yeni dökülmüş bir asfalttan daha koyu bir karanlık tonuna sahip olduğu anlamına gelmektedir.
WASP-12b ışığı , albedo değeri 0.12 olan uydumuz Ay’dan iki kat daha az yansıtmaktadır. Aynı zamanda bu değer bizlere WASP-12b ve benzeri diğer ötegezegenler hakkında henüz öğreneceğimiz çok şey olduğunu gösteriyor. WASP-12b, 1400 ışık yılı uzaklıktaki Güneş benzeri WASP-12A isimli yıldızın yörüngesinde dolanmaktadır ve keşfedildiği 2008 yılından bugüne üzerinde en iyi çalışılan ötegezegenlerden biri olmuştur.
Jüpiter’in neredeyse iki katı bir yarıçapa sahip olması ve yıldızın etrafındaki bir tam dolanımını yaklaşık bir Dünya gününe eşit sürede tamamlamasıyla; WASP-12b, ‘’sıcak Jüpiter’’ olarak kategorize edilmektedir. Yıldızına çok yakın olmasından dolayı, yıldızın kütleçekimi; WASP-12b’yi neredeyse bir yumurtanın şekline benzer olacak şekilde esnetmiş ve gündüzleri yüzey sıcaklığını 2600 derece Celcius’a kadar yükseltmiştir. Sıcaklığın bu denli yüksek olması gezegenin albedo değerinin düşüklüğünün de en doğru açıklamalarından biridir. Çünkü Jüpiter kategorisindeki diğer sıcak gezegenlerin de ışığı az yansıttıkları ancak hepsinin de WASP-12b’ye göre daha soğuk olduğu tespit edilmiştir.
Bu gezegenlerin, bulutlar ve alkali metaller gibi etkenlerden dolayı ışığı soğurdukları varsayılmaktadır, ancak bu varsayımlar WASP-12b’nin çok sıcak olmasından kaynaklı bu gezegen için geçerli değildir. WASP-12b’nin yıldızından ışık alan tarafı o kadar sıcaktır ki; bulutlar oluşamıyor ve alkali metaller iyonlaşmaktadır. Hatta sıcaklık, hidrojen moleküllerini atomik hidrojene dönüştürecek şekilde parçalar, ki bu WASP-12b’nin atmosferinin, bir gezegen atmosferinden ziyade düşük kütleli bir yıldızın atmosferi gibi davranmasına sebep olur. Bu durum da; gezegenin albedo değerinin çok düşük olmasına neden olur.
Bilim insanları, WASP-12b’nin albedo değerini ölçmek için 2016 yılının Ekim ayında gerçekleşen bir tutulma olayı sırasında gezegeni gözlemledi. Tutulma sırasında, gezegen, neredeyse tam tutulma evresindeydi ve bir süre boyunca yıldızının arkasında kaldı. Bu yöntem, yansıtılan ışığın doğrudan ölçülebilmesinden dolayı bir ötegezegenin albedo değerini ölçmek için kullanılan en iyi yöntemdir, fakat normal gözlemlerden on kat daha fazla hassasiyet gerektirmektedir.
Hubble Uzay Teleskobu Görüntü Sprektograf’ını kullanan bilim insanları, WASP-12b’nin albedo değerini birkaç farklı dalga boyunda ölçmeyi başardı. Ö
lçüm yapıldıktan sonra; albedo değeri, daha önceleri gezegenin atmosferi için oluşturulan spektral modellerle karşılaştırıldı ancak mevcut iki modelle de bir eşleşme sağlanamadı.
Yeni verilerin gösterdiğine göre WASP-12b’nin atmosferi atomik hidrojen ve helyumdan oluşmaktadır. WASP-12b,HD 189733b isimli başka bir sıcak gezegenden sonra spektral olarak albedo ölçümleri yapılan ikinci gezegendir. Araştırma ekibinin bir araya getirdiği veriler; gezegenin, spektrumun ucunda yer alan maviye mi yoksa kırmızıya mı doğru bir ışık yaydığını anlamalarını sağladı. HD 189733b’nin sonuçları gezegenin mavi dalga boyuna yakın ışık yaydığını gösterse de ilginç bir biçimde WASP-12b’nin hiçbir dalga boyunda ışık yaymadığı anlaşıldı.
Öte yandan, WASP-12b, çok yüksek sıcaklıkta olmasından kaynaklı tıpkı kızgın bir metalde olduğu gibi onu kırmızı yapan ışığı yaymaktadır. Albedo değerleri ölçülen iki gezegenin böyle önemli farklılıklar sergilemesi, bu tarz spektral gözlemlerin öneminin altını çiziyor ve sıcak Jüpiterler arasındaki çeşitliliği vurguluyor.
bilimfili.com
Yorumlar