Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 15-21 Mayıs Aile Haftası vesilesiyle Türkiye'de aile yapısını ortaya koyan istatistikler yayımladı.
Aynı evde yaşayan insan sayısı 3,3 kişiye düştü
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre, Türkiye'de 2008 yılında 4 kişi olan ortalama hanehalkı büyüklüğünde azalma sürerek 2020 yılında 3,3 kişiye düştü.
Hanehalkı büyüklüğünün en yüksek olduğu il, 5,75 kişi ile Şırnak olurken Şırnak ilini 5,25 kişi ile Şanlıurfa ve 5,16 kişi ile Hakkari izledi. Ortalama hanehalkı büyüklüğünün en düşük olduğu il ise 2,61 kişi ile Çanakkale oldu. Bu ili, 2,66 kişi ile Tunceli ve 2,68 kişi ile Eskişehir izledi.
Yalnız Yaşamayı Tercih Eden İnsan Sayısı Arttı
ADNKS sonuçlarına göre, 2014 yılında yüzde 13,9 olan yalnız yaşayan fertlerden oluşan tek kişilik hanehalklarının oranı ise 2020'de yüzde 17,9'a yükseldi.
Tek kişilik hanehalklarının oranının en yüksek olduğu ilin yüzde 28,7 ile Gümüşhane olduğu görüldü. Gümüşhane ilini yüzde 27,9 ile Tunceli ve yüzde 26,7 ile Giresun izledi. Tek kişilik hanehalklarının oranının en düşük olduğu il ise yüzde 10,2 ile Diyarbakır oldu. Diyarbakır ilini yüzde 10,4 ile Van ve yüzde 10,5 ile Batman izledi.
Aralarında eş, anne-çocuk veya baba-çocuk ilişkisi olmayan fertleri içeren; diğer bir ifadeyle çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının oranında da artış olduğu gözlendi. Söz konusu hanehalklarının oranı 2014 yılında yüzde 2,1 iken 2020 yılında yüzde 2,8'e yükseldi.
Çekirdek aile ve geniş ailelerde gerileme
Tek çekirdek aile olarak ifade edilen, yalnızca eşlerden, eşler ve çocuklarından veya tek ebeveyn ve en az bir çocuktan oluşan hanehalklarının oranında ise azalma kaydedildi. Tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranı, 2014 yılında yüzde 67,4 iken 2020 yılında yüzde 65,2'ye geriledi.
Tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il, 2020 yılında yüzde 72,6 ile Osmaniye oldu. Osmaniye ilini yüzde 72 ile Gaziantep, yüzde 71,9 ile Adıyaman ve Kayseri takip etti. Tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranının en düşük olduğu il ise yüzde 53,7 ile Tunceli oldu. Tunceli ilini yüzde 54,8 ile Gümüşhane ve yüzde 55,6 ile Artvin izledi.
Çekirdek ailelerin oranı azalıyor
Geniş aile olarak tanımlanan ve en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarının oranı 2014 yılındaki yüzde 16,7'den 2020'de yüzde 14'e düştü.
Geniş aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il, 2020 yılında yüzde 24,4 ile Hakkari oldu. Hakkari ilini yüzde 24,2 ile Şırnak ve yüzde 21,5 ile Batman izledi. Bu oranının en düşük olduğu il ise yüzde 9 ile Eskişehir oldu. Eskişehir ilini yüzde 9,6 ile Çanakkale ve yüzde 10,1 ile Niğde ve Balıkesir izledi.
Tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalkları, 2020'de Türkiye'deki toplam hanehalklarının yüzde 9,7'sini oluşturdu. Toplam hanehalklarının yüzde 2,2'sini baba ve çocuklardan oluşan, yüzde 7,5'ini ise anne ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oluşturduğu görüldü.
Akraba evlilikleri azalıyor
ADNKS sonuçlarına göre Türkiye'de akraba evliliklerinin toplam evlilikler içindeki payı da azalmaya devam ediyor. 2020'de toplam resmi evlilikler içerisinde son evliliğinde akraba evliliği yapmış 16 ve üzeri yaştaki bireylerin oran yüzde 8,4 olarak kaydedildi.
Akraba evlilikleri akrabalık türüne göre incelendiğinde, akraba evliliği yapmış bireylerin yüzde 46,6'sının hala/dayı çocukları ile yüzde 27,2'sinin amca çocukları ile ve yüzde 26,2'sinin ise teyze çocukları ile evli olduğu görüldü.
Akraba evliliği oranının en fazla olduğu il yüzde 20,6 ile Mardin oldu. Bu ili yüzde 18,3 ile Şanlıurfa ve yüzde 17,1 ile Diyarbakır izledi. Akraba evliliği yapmış bireylerin oranının en az olduğu il ise yüzde 1,1 ile Edirne oldu. Bu ili yüzde 1,5 ile Kırklareli ve yüzde 2 ile Çanakkale izledi.
2020'de gerçekleşen resmi evliliklerde ise akraba evliliklerinin oranı yüzde 3,8 oldu. Bu oran 2010'da yüzde 5,9 ve 2015'te yüzde 4,8 olarak kaydedilmişti.
Akraba evlilikleri illere göre incelendiğinde, 2020 yılında gerçekleşen toplam resmi evlenmeler içindeki akraba evliliği oranının en yüksek olduğu il, yüzde 15,1 ile Şanlıurfa oldu. Bu ili, yüzde 13,7 ile Mardin ve yüzde 12,6 ile Muş izledi. Akraba evliliği oranının en düşük olduğu il ise yüzde 0,5 ile Kütahya oldu. Bu ili yüzde 0,6 ile Çanakkale ve Edirne illerinin izlediği görüldü.
Hanelerdeki taşınabilir bilgisayar oranı arttı
Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına göre, evden internete erişim imkânına sahip olan hanelerin oranı 2004 yılında yüzde 7 iken 2020 yılında bu oran yüzde 90,7 oldu.
Hanelerde dizüstü, tablet, netbook gibi taşınabilir bilgisayar bulunma oranı yüzde 0,9'dan yüzde 45,1'e, cep telefonu/akıllı telefon bulunma oranı yüzde 53,7'den yüzde 99,4'e yükseldi. Bununla birlikte internete bağlanabilen televizyon bulunma oranı ise 2013 yılında yüzde 7,3 iken 2020 yılında yüzde 33,8 olarak kaydedildi.
Geniş Aileler Daha Yoksul
Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60,0'ı dikkate alınarak belirlenen sınıra göre yoksulluk oranı 2019 yılında yüzde 21,3 olarak gerçekleşti.
Hanehalkı tipine göre yoksulluk oranı incelendiğinde ise tek kişilik hanehalklarının yüzde 12,3'ünün, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının yüzde 20,3'ünün, geniş ailelerden oluşan hanehalklarının yüzde 27,7'sinin, çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının ise yüzde 14,1'inin yoksulluk sınırının altında yaşadığı gözlendi.
İnsanlarınyüzde 25,6'sı kiracı
Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre, 2019 yılında konutun mülkiyet durumları incelendiğinde, fertlerin yüzde 58,8'inin oturduğu konutun kendilerine ait olduğu, yüzde 25,6'sının ise kiracı olduğu görüldü.
Yorumlar