İngiltere'nin en önemli tarihi anıtlarından Stonehenge'deki taşların kimyasal yapısı incelendi.
Araştırmaın sonuçları Nature dergisinde yayımlanandı.
Araştırma taşlardan birininin nereden geldiği konusunda ilginç bir bilmece ortaya çıkardı.
Nature dergisinde Çarşamba günü yayınlanan çığır açıcı bir araştırmaya göre, neolitik denizciler Stonehenge'in altı tonluk Sunak Taşını yaklaşık 4.500 yıl önce kuzeydoğu İskoçya'dan İngiltere'nin Salisbury kentine taşımış olabilir.
York Üniversites saha arkeoloğu Jim Leary, "Bu, önemli sonuçları olan fantastik bir çalışma" diyor.
Nature dergisinde yayımlanan araştırmada İngiltere'nin en önemli tarihi anıtlarından Stonehenge'deki taşların kimyasal yapısı incelendi.
İnceleme sonucu yapıdaki taşlardan birinin İskoçya'dan getirilmiş olma ihtimali "çok yüksek" bulundu.
Stonehenge'in merkezinde düz bir şekilde duran ve 5 metreye 1 metre (16 fit x 3 fit) boyutlarında büyük bir kumtaşı bloğu olan Sunak Taşı, anıtın en büyük mavi taşlarından biridir. Daha önceki araştırmalar, taşın Galler'den gelmiş olabileceğini savunmuşlardı.
Yeni çalışma, Sunak Taşı parçalarından elde edilen minik zirkonyum, rutil ve apatit kristallerinin tarihlemesini ve kimyasal analizini kullanarak, kökenini kuzeydoğu İskoçya'daki Orcadian Havzası'ndaki Eski Kırmızı Kumtaşı oluşumlarına dayandırıyor.
Avustralya'nın Perth kentindeki Curtin Üniversitesi'nde jeokronolog olarak çalışan ve çalışmaya öncülük eden Anthony Clarke, "Bu bir parmak izi bulmaya benziyor," diyor. "Orcadian Havzası ile mükemmel bir eşleşme var, ancak İngiltere veya Galler'deki hiçbir şeyle eşleşme yok."
Taşın İskoçya veya Orkney Adaları'ndan güney İngiltere'ye taşınmasında kullanılan yöntem hala tartışılıyor. Jeologlar taşın buzullarla taşınmış olma ihitmaline sıcak bakmıyor. . Clarke, "Bunun için hiçbir kanıt yok. Bu taş buraya insan eliyle getirildi." diyor.
Taşın karadan mı yoksa denizden mi taşındığı ise belirsiz. İskoçya ile Stonehenge arasındaki 800 kilometrelik (497 mil) yolculuk engebeli ve zorlu bir yolculuk olduğunu gösteriyor.
Leary, deniz yolculuğunun en olası olduğuna inanıyor. "Yeteneklerini ve teknolojilerini ciddi şekilde hafife alıyoruz," diyor. "Teknelerini hiç bulamasak da sığır, koyun ve keçileri deniz yoluyla taşıyabileceklerini biliyoruz."
Yöntem ne olursa olsun, böylesine önemli bir taşın taşınması muhtemelen dikkate değer bir başarıydı.
Araştırmacılar, bu taşın yaklaşık 750 kilometre uzaklıktaki İskoçya'nın kuzeydoğusundan sürüklenerek veya yüzdürülerek getirildiğinin tahmin edildiğini belirtti.
Çalışmanın yazarlarından University College London'dan (UCL) Rob Ixer, "(Söz konusu keşif) Yalnızca Stonehenge değil tüm geç Neolitik Dönem hakkındaki düşüncelerimizi de değiştiriyor." değerlendirmesinde bulundu.
Yorumlar