Alevi-Bektaşilerin piri, Anadolu erenlerinden Hacı Bektaş Veli, yaşadığı 13. yüzyılda Horasan'dan Anadolu'ya, Anadolu'dan Balkanlar'a yaydığı sevgi merkezli tasavvufu ve düşüncelerini tüm kuşaklara hediye etti.
Döneme ait kaynaklarda hakkında yeterli bilgi bulunmayan Hacı Bektaş Veli hakkında bilinenler, Uzun Firdevsi tarafından Hacı Bektaş'ın ölümünden 200 yıl sonra yazılan Hacı Bektaş Velayetnamesi'ne dayanıyor. Kimi kaynaklarda doğumu 1209, vefatı ise 1271 olarak yer alırken, bazı kaynaklarda doğumu 1242, Anadolu'ya gelişi 1270-1280, ölümü 1337 olarak bildiriliyor.
Velayetname'de Hacı Bektaş Veli'nin, Horasan'ın Nişabur şehrinde doğduğu, İmam Musa Kazım'ın neslinden geldiği ve "İbrahim-i Sani" olarak tanınan Seyyid Muhammed'in oğlu olduğundan bahsediliyor. Bu veriler, Hacı Bektaş Veli'nin Anadolu'ya Moğol istilası sırasında göç ettiğini gösteriyor.
Ayrıca Velayetname'de Hacı Bektaş Veli'nin, bugünkü adı Hacıbektaş olan Sulucakarahöyük'e kendine bağlı "Bektaşlu" adını taşıyan oymakla geldiği belirtiliyor.
Hacı Bektaş Veli'nin Öğretileri, çıkıp farklı coğrafyalara uzandı
13. yüzyıla damgasını vuran Horasan erenlerinden Hacı Bektaş Veli, inanç önderliğinin yanı sıra düşünceleriyle insanlara ihtiyaç duydukları öğretilerini mesaj olarak verdi.
Hacı Bektaş Veli'nin anlayışı, Anadolu'nun yanı sıra Arnavutluk, Yunanistan, Bulgaristan, Bosna Hersek, Kosova, Makedonya, Macaristan ve Azerbaycan'a kadar birçok yerde kabul gördü, toplumlarca benimsendi.
Anadolu'ya gelişi, Anadolu Selçuklu Devleti'nin siyasi, ekonomik ve kültürel düzeninin bozulduğu, yönetimde bölünmelerin ortaya çıktığı döneme rastlayan Hacı Bektaş Veli, Sulucakarahöyük'e yerleşip Orta Anadolu'yu dolaştıktan sonra Anadolu kültürünü, Anadolu insanının gelenek ve göreneklerini özümseyerek yeni bir bilim ve öğreti merkezi kurdu.
Burada çok sayıda talebe yetiştiren Hacı Bektaş Veli, Anadolu'da birlik ve beraberliğin sağlanmasına önemli katkılar sundu. Hacı Bektaş Veli, "insan-ı kamil" olmanın, Hakk'a ulaşmanın, dört kapı kırk makamdan geçerek hakikate kavuşmanın yollarını talebelerine öğretti.
Hacı Bektaş Veli'nin gelecek nesillere mesajları
Osmanlının kuruluşunda ve Anadolu'nun Türkleşmesinde etkisi olduğu belirtilen Hacı Bektaş Veli, "İncinsen de incitme.", "Bir olalım, iri olalım, diri olalım.", "Ara bul.", "Kadını okut.", "İlimden gidilmeyen yolun sonu karanlıktır.", " İyiyi ve kötüyü seçen akıldır." sözleriyle o dönemde yaşayan insanlara ve gelecek nesillere yön verecek mesajlar iletti.
Hayatının büyük kısmını Sulucakarahöyük'te geçiren ve öğretileriyle yüzyıllar öncesinden bugünlere ışık tutan Hacı Bektaş Veli, ömrünü de burada tamamladı. Nevşehir'e bağlı Hacıbektaş ilçesinde Hacı Bektaş Veli Türbesi bulunuyor.
Hacı Bektaş Veli'ye ait olduğu genel olarak kabul edilen eserlerin, "Besmele Şerhi", "Fatiha Suresi Tefsiri", "Makalat", "Kitabü'l-Feva'id", "Hacı Bektaş'ın Nasihatleri" ve "Makalat-ı Gaybiyye" olduğu biliniyor.
Hünkar Hacı Bektaş Veli’nin isminin yaşatılması amacıyla "Nevşehir Üniversitesi"nin adı 7 Kasım 2013'te yayımlanan resmi gazetede duyurularak Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesine (NEVÜ) dönüştürüldü.
NEVÜ bünyesinde kurulan Hacı Bektaş Veli Araştırma ve Uygulama Enstitüsünde, "Alevi Bektaşi Kültürü" ve "Alevi Bektaşi İlmi Kaynakları" adlı iki lisans üstü programla sunulan eğitimin yanı sıra Alevilik ve Bektaşiliğin tarihi, edebi ve sosyolojik boyutunu inceleyerek bilim dünyasına yeni bakış açıları kazandıran çalışmalar yapılıyor.
Yorumlar