ESO'nun (Avrupa Güney Gözlemevi) ortak olduğu ALMA (Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizisi'ni) teleskobunu kullanan gökbilimciler, ilk kez Güneş Sistemimizin dışındaki bir gezegenin (ötegezegen PDS 70c) etrafında uyduya benzer şekilde dolaşan disk şekilli cisim tespit ettiler.
Etrafında uydusu olduğu tahmin edilen cisim keşfedilen ötegezegen PDS 70c henüz oluşum sürecini tamamlamamıl bir sistem içinde yer alan Jüpiter benzeri bir gaz devi. Astronomlar, gözlemlere göre, genç yıldız sistemlerinde uyduların (ayların) ve gezegenlerin nasıl oluştuğuna dair yeni bilgiler elde edilebileceğini umuyor.
The Astrophysical Journal'da (A Circumplanetary Disk Around PDS70 c / PDS70 c Gezegeni Yörüngesindeki Dairesel Disk) başlığı ile yayınlanan makalenin baş yazarı Fransa'daki Grenoble Üniversitesi ve Şili Üniversitesi'nden araştırmacı Myriam Benisty, "Çalışmamız uydu olabilecek disk şekilli bir cismin tespitini net şekilde sunuyor. ALMA gözlemlerimizde o kadar mükemmel çözünürlükte görüntüler elde edildi ki, diskin gezegenle ilişkili olduğunu açıkça belirleyebildik ve boyutunu ilk kez saptayabildik" dedi. Makalenin İngilizce orijinaline bu linkten ulaşabilirsiniz.
Makaleye göre yaklaşık 400 ışıkyılı uzaklıktaki iki gezegenli sistemde, Jüpiter ve Satürün benzeri iki dev gezegen var. PDS70 c onlardan biri, diğeri ise PDS 70b. Her iki gezegenin konum ve hareketleri astronomlara göre Jüpiter ve Satürn arasındaki ilişkiyi andırıyor. Öte yandan her ne kadar PDS70 c yapı olarak Jüpiteri andırsa da uydusu ve kendisi arasındaki oranlar şaşırtıcı şekilde Ay ve Dünya arasındaki oranlara yaklaşık ölçülere sahip.
Dünyadan PDS 70 sistemine yakınlaşma simülasyonu
ABD'deki Carnegie Enstitüsü'den laboratuvar araştırmacısı Jaehan Bae, "Bu yeni gözlemler test edilemeyen bir gezegenle ilgili teorileri doğrulamak için son derece önemli" diyor.
PDS70 sisteminin animasyonu
Uzaydaki son gözlemlere göre gezegenler oluşum aşamasında büyümek için çevresindeki cisimlerden malzeme topluyorlar.
PDS70 c ve PDS 70b oluşum aşamasındaki bir sistemde yer aldığından dolayı bir yıldız, gezegen ve güneş sisteminin oluşum modelinin çıkartılmasına yardımcı olabilir.
Ancak bunun ne kadar süreceği belirsiz.
Araştırmaya katkıda bulunan ESO Araştırma Görevlisi Stefano Facchini, “Kısacası, gezegenlerin ve uyduların ne zaman, nerede ve nasıl oluştuğu konusunu çözmemiz için daha çok zamana ihtiyaç var" diyor ve ekliyor:
"Ancak bu sistem, oluşum evrelerini gözlemlemek için bir fırsat. Şimdiye kadar 4000'den fazla ötegezegen bulundu, ancak hepsi olgun, oluşum aşamasını tamamlamış sistemlerde tespit edildi. Jüpiter-Satürn çiftini andıran PDS 70b ve PDS 70c'nin oluşum evrelerini planlanmış olarak çok iyi bir şekilde haritalayabildiğimiz için bu araştırma bize bu konuda anahtar olacak"
mistikalem.com
Yorumlar