‘Dalıp gitmişim, farkında değilim, aklıma bir şey takılmıştı oraya odaklanmıştım’ denilen hallerin biraz ötes “hayallerin kontrolden çıkması” olarak tanımlanıyor.
Üsküdar Üniversitesi'nden Uzman Klinik Psikolog Seda Aydoğdu, gündüz düşlerine ilişkin değerlendirmede bulundu:
Hayallerin kontrolden çıkması, insanı günlük yaşamından uzaklaştıran psikiyatrik bir durum. Hayallerin kontrolden çıkması durumunu kişi kontrol etmekte zorlanabilir. Kişi gerçekte baş edemediği durumları hayal dünyasında iletişim kurarak ya da davranışlar sergileyerek yapabilir.
Kişinin gerçekte baş edemediği durumlarla baş edebilmek için hayal kurmaya yönelebilir. Kurulan hayaller günlük yaşamın büyük bir zaman dilimini kapsadığı için kişinin günlük yaşam becerilerini etkilemekte, kişiden yapması beklenen görev ve sorumluluklarını yerine getirememesini sağlamaktadır. Tüm bu durumlar kişinin gerçeklikle bağlantılarının kopmasına sebep olan psikiyatrik bir öykünün doğmasına sebep olabilir. Henüz tanı kriterleri arasında yer almasa da bu durum birçok ülkede yapılan çalışmalarla beraber sınıflandırılmakta ve tanımlanması için uğraşılmaktadır..
Kişi, hayal kurduğunun farkında oluyor
Zaman zaman, gün içerisinde herkesin hayal kurabilir. Bu hayal kurma becerilerimizi olumsuz hayal kurma ya da gündüz düşleri olarak bahsettiğimiz durumdan ayıran en önemli faktörlerden biri, kişi hayal kurduğunun farkındadır. Kişi hayal kurduğunu bilir, kurduğu hayali devam ettirmek ve sürdürmek ister. Günlük yaşam içerisinde ‘Dalıp gitmişim, farkında değilim, aklıma bir şey takılmıştı oraya odaklanmıştım’ şeklinde bahsettiğimiz durumlardan oldukça farklıdır.
Gündüz düşlerinde kişi yaptığı işi bırakıp hayal kurmaya yönelir. Sanki bu durum bir iş, bir sorumluluk, bir görevmiş gibi hiçbir şeyle uğraşmaz, bilinçli ve istemli bir şekilde hayal kurmaya yönelir. Aslında her yaş döneminde özellikle erken çocukluk döneminde hayal kurmanın; durgu durumumuza, bilişsel gelişimimize, hayatı anlamamıza ve geleceğe yönelik beklentilerimize çok büyük katkıları olabilmektedir. Ancak burada bahsedilen durum, hayal kurmanın pozitif etkilerinden uzaklaşıp, negatif etkilerine yöneldiğimiz bir süreçtir.
Kişiler var olan problemden ve gerçeklikten kaçtığı için bu duruma başvurabilir. Olumsuz hayal kurma ve becerilerin kontrol edilmesinin tedavi edilmesi için davranışçı çalışma yöntemlerinin oldukça önemli olduğu bilinmektedir. Öncelikle kişinin ne sıklıkla hayal kurduğu, bu hayal kurma isteğinin ne kadar yoğun olduğu ve hayal kurduğu durumların belirlenmesi oldukça önemlidir. Kişi var olan problemden ve gerçeklikten kaçtığı için bu duruma başvurmaktadır.
Kişinin problemlerle baş etmesi için, öz yeterlilik ve içsel kaynaklarının desteklenmesi gerekiyor. En önemli noktalardan biri kişinin iç görü kazanmasıdır. Olumsuz hayal kurma durumu, daha çok ergenlik durumu ile beraber görülmeye başlamaktadır. Erken çocukluk dönemi ile ilgili elimizde bir veri olmasa da kişinin kaygıyla baş etmesi ve stres yönetimindeki rolü aslında bu problemi ne kadar sık yaşadığı ya da ne kadar uzun süredir yaşadığı, bu problemi diğer insanlara göre yaşama olasılığının ne kadar fazla olduğunu göz önünde bulunduran faktörlerden bazılarıdır.
Gündüz düşlerinin kişinin hayatını olumsuz etkilemeye başlaması halinde bir uzmana başvurulması gerekir. Kişi, bu durumla baş etmekte zorluk çekiyorsa ya da bu durumdan rahatsız olmaya başladıysa, günlük işlerini ve sorumluluklarını yerine getiremediğini düşünüyorsa mutlaka bir uzmana başvurmasını öneririm
Yorumlar