Başka bir deyişle Vikinglerin, Kolomb'un Amerika'yı keşfettiği tarihten çok daha önce yeni dünyaya ulaştığı ortaya çıkmış durumda. 14. yüzyıl tarihli bir metnin çevirisine dayananbu sonuç, Vinland'daki Viking yerleşimlerinin sonraki olaylar üzerinde daha önce tanınmayan bir etkiye sahip olma olasılığını artırıyor.
1345 yılı civarında, Milanlı bir rahip olan Galvaneus Flamma, Cronica universalis adlı bir belge yazdı. Bu belgenin orijinali kaybolmuş olsa da 50 yıl sonra hazırlanan bir kopya, 2013'te keşfedildi. Milano Üniversitesi'nde Orta Çağ Latincesi uzmanı olan Profesör Paolo Chiesa metnin bir çevirisini yaptı. Terrae Incognitae dergisinde Chiesa, metnin bir bölümünün Grönland'ın batısındaki Markalada'ya atıfta bulunduğunu bildiriyor.
Belgedeki dört İzlanda destanı, modern Newfoundland veya Labrador olduğu düşünülen Markland'a ait anlatılar içeriyor. Flamma bu bilgiyi Cenevizli denizcilere atfediyor ve Chiesa bunu Viking yolculuklarının bilgisinin Kolomb Amerika'ya varmadan 150 yıl önce İtalya'ya ulaştığının kanıtı olarak görüyor.
Chiesa, "Cenova ve Katalonya'da çizilen 14. yüzyıldan kalma portolan (denizcilik) haritalarının kuzeyin daha gelişmiş bir coğrafi temsilini sunduğu uzun zamandır fark ediliyordu, bu da bu bölgelerle doğrudan temas yoluyla elde edilebilir" diyor ve ekliyor: "Akdeniz bölgesinde embriyonik bir formda da olsa Amerika kıtasına ilk referansın huzurundayız."
Flamma bir tarihçiydi ve Cronica universalis'te tüm dünyanın ("tüm yaratılışın") tarihini yazmak gibi hırslı bir hedefe sahipti. Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, bu çalışmasını asla bitiremedi. Ancak Flamma, Vikinglerin edindiği bilgilere etkileyici bir aşinalık gösteriyor. Grönland'ı çorak ve beyaz ayıların yaşadığı bir yer olarak belirterek Erik the Red'in isminin ötesini gördüğünü ifade ediyor. Flamma, Markalada'da devlerin yaşadığını iddia etmesine rağmen, bu bölgeyi "ağaçlar açısından zengin" olarak nitelendiriyor ve Chiesa bunun, "Grœnlendinga Destanının ormanlık Markland'ından farklı olmadığını" belirtiyor.
Chiesa, sıklıkla sözlü anlatımlara güvendiğini, ancak elinden geldiğince yazılı doğrulamayı kullandığını kabul ederken yazılı kaynaklarından alıntı yapması nedeniyle Flamma'yı güvenilir bir yazar olarak görüyor. Flamma, Markland ve diğer kuzey bölgeleriyle ilgili hikayeleri, spesifik olmaksızın denizcilere atfediyordu, ancak en yakınında bulunan liman Cenova'ydı.
Bask balıkçılarının veya Malili denizcilerin Amerika'ya Kolomb'dan önce ulaştıklarına dair iddialar daha önce de ileri sürülmüştü ancak bunlar genellikle çürütüldü. Flamma'nın çalışmasında görülen bilgilerin Cenova veya diğer İtalyan şehirlerine denizciler tarafından taşındığı düşünülüyor. Chiesa bu konuda "Cenovalılar, kuzey limanlarında duydukları, bazıları gerçek, bazıları hayali olan bu topraklar hakkında şehirlerine dağınık haberler getirmiş olabilirler" diyor. Yani Vikinglerin Amerika'ya ulaştığının haberlerinin Cenova'dan yayıldığını düşünüyor.
Chiesa, Kolomb'un Flamma ile aynı hikayeleri duyup duymadığı konusunda tahminde bulunmuyor. Ancak bu hikayeleri duymuş olması, küçük gemilerinin karaya ulaşabileceğine olan olağanüstü güvenini ve Dünya'nın büyüklüğünü ve Asya'nın doğuya uzanan boyunu büyük ölçüde küçümsemesine rağmen İspanyol sarayını da ikna etmesini açıklayabilir.
Genel olarak, en azından 21.000 yıldır orada bulunan insanların varlığı nedeniyle Kolumb'un Amerika'yı "keşfetmediği" kabul edilir. Bununla birlikte, Chiesa haklıysa, Kolumb'un geri getirdiği haberler Güney Avrupa için tamamen yeni bile olmayabilir.
Levent Öztürk - Chip.com.tr
Yorumlar